Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2019, Page 156
Dagný Kristjánsdóttir
„Rennur blóð eftir slóð…“
Slysavarðstofan var löngu komin yfir alla brandara og skammir,
aðeins var reynt að sauma það sem hægt var að sauma, önnur sár
sótthreinsuð og plástruð. Læknanemar og nýtt starfsfólk voru þau
einu sem fundu til með henni sem fann ekki einu sinni til sjálf í
þessu ástandi.
Ástu fannst það ekkert ósvipað að skera brauð og skera í sig sjálfa.
Henni fannst alltaf á einu litlu augnabliki, um leið og hún risti upp
skinnið á sér og blóðið byrjaði að spýtast út og að endingu að renna
og streyma eins og sprækur vorlækur, að hún væri fullkomlega lif-
andi. Og það var vegna þessa litla augnabliks sem hún gerði þetta.
Á þessu augnabliki fann hún fyrir lífinu, en svo helltist alltaf yfir
hana doðinn og það var sama hversu marga skurði hún gerði, lífið
var farið. Þannig á sig komin leitaði hún sér hjálpar.1
Þessi kafli úr bókinni Gullið í höfðinu eftir Sigurlaugu Jónsdóttur, Diddu, er
ein af fremur fáum lýsingum íslenskra bókmennta á himni og helvíti sjálfs-
skaðarans. Fyrirbærið er gamalt en umræðan um það er ung og hefur sjaldan
ratað inn í íslenskar bókmenntir.
Geðlæknirinn Armando Favazza var ekki tekinn sérstaklega alvarlega
þegar hann skrifaði bókina, Bodies under Siege (1987) um sjálfsskaða (e. self-
mutilation, self-harming). Sjálfsskaðar fóru fremur dult á þessum tíma og
mikil fáfræði ríkti um málaflokkinn og umtalsverðir fordómar gegn þeim
sem sköðuðu sig. Favazza nálgaðist fyrirbærið frá upphafi af umburðarlyndi
sem einkenndi ekki bandaríska heilbrigðiskerfið á áttunda og níunda áratug
síðustu aldar. Einn ritstjóranna sem hafnaði bókinni gerði það með þeim
ummælum að hún væri „ógeðsleg“2.
1 Didda, Gullið í höfðinu, Reykjavík: Forlagið, 1999, bls. 83.
2 Armando R. Favazza, Bodies under Siege. Self-mutilation and Body Modification in
Ritið
1. tbl. 19. árg. 2019 (169–184)
Ritrýnd grein
© 2019 Ritið, tímarit Hug vísinda stofnunar
og höfundur greinarinnar
Útgefandi:
Hugvísinda stofnun Háskóla Íslands,
Sæmundargötu 2, 101 Reykjavík
Birtist á vefnum http://www.ritid.hi.is.
Tengiliður: ritið@hi.is
DOI: 10.33112/ritid.19.1.8
Birt samkvæmt skilmálum
Creative Commons BY (4.0).