Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2019, Side 222

Á MIS VIð MÁLöRVun
219
leiðingar. Þrátt fyrir það getur máltaka sem hefst á unglings- eða fullorðins-
árum leitt til málkerfis þó að það verði langt í frá fullkomið. Á hinn bóginn
er til í dæminu að árangurinn verði hér um bil enginn. Þessar rannsóknir
sýna einnig að máltaka annars máls virðist ekki endilega vitnisburður um
gildi kenningarinnar um markaldur fyrir máltöku.
Ályktanir
Hvaða ályktanir um markaldur fyrir máltöku má draga af þessum frásögnum
og rannsóknum? Lenneberg taldi, eins og áður sagði, að hæfnin til að læra
mál ætti sér tiltölulega snögg endalok við kynþroskaaldur. Ekki verður séð
að þetta sé rétt. Rannsóknir hafa til að mynda sýnt, eins og nefnt var hér að
framan, að ákveðin hæfni getur dalað mun fyrr. Eftir stendur þá spurningin
um hvort einhver hæfni lifi fram yfir þetta skeið. Í rannsóknum er þetta oft
skoðað frá því sjónarhorni hvort málkerfið verði „fullkomið“ eins og hjá
þeim sem hefja máltökuna strax í frumbernsku. Það er skemmst frá því að
segja að svo er ekki. Jafnvel nokkurra ára seinkun máltökunnar getur haft
óafturkræfar afleiðingar. En eitt er að ná fullum tökum á máli, annað að
koma sér upp málkerfi. Í stað þess að beina sjónum að því hversu ófullkomið
málkerfið verður í kjölfar síðbúinnar máltöku snerist þessi umfjöllun frekar
um þann reginmun sem er á því að læra að gefa einstökum fyrirbærum heiti
og því að tjá sig á grundvelli málkerfis þar sem slíkum heitum – orðum eða
táknum – er raðað saman á kerfisbundinn hátt í setningar. Hér var því meg-
inspurningin hvort hægt sé að öðlast málkerfi þó að máltakan hefjist seint.
Sagan af Victori endurspeglar vel að þetta er grundvallarspurning. Þegar
hann komst undir mannahendur vissi hann bókstaflega ekki hvað mál er. Og
þó að hann næði talsverðum tökum á því að tjá sig er að sjá sem hann hafi
fyrst og fremst lært orð/tákn en ekki tileinkað sér kerfi sem gerir slíka þekk-
ingu að skapandi máli.
Hugsanlega stóð fleira en aldurinn í vegi fyrir Victori og það sama gildir
um Genie. nauðsynlegt er að fara varlega í ályktunum af árangri hennar.
Hún virðist þó hafa komið sér upp málkerfi en hafa þarf í huga að hún var
orðin um 20 mánaða þegar hún sætti einangrun og var þá væntanlega komin
eitthvað áleiðis í máltökunni. Á hinn bóginn var henni enn að fara fram
þegar leiðir hennar og málfræðinga skildi þegar hún var 18 ára. Málkerfið
var enn í mótun og það virðast vera rök gegn tilgátunni um markaldur, að
minnsta kosti ef ströngustu túlkun hennar er fylgt.
Rannsóknir á síðbúinni máltöku heyrnarlausra eru skýr vitnisburður