Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2019, Side 234

„TIlFInnInGaR ERU ElDSnEYTI FYRIR HUGmYnDIR“
231
veiklunar.“16 Elísabet gjörþekkir þetta sálræna munstur: „Ég var svo heppin
að eiga sorg sem stjórnaði lífi mínu“, skrifar hún kaldhæðin og vísar þar til
dauða og höfnunar föður síns (42). Hin frjálsa hugtengslaaðferð sem Freud
beitti sjúklinga sína í sálgreiningu byggir á tungumálinu; sálgreinandinn og
sjúklingurinn tala saman og sá fyrrnefndi hvetur þann síðarnefnda til að láta
allt flakka sem upp í hugann komi. Freud komst að því að í frjálsum hug-
renningatengslum opnaðist leið að dulvitundinni. aðferð skáldskapar bygg-
ist að miklu leyti á frjálsum hugrenningatengslum og í gegnum skáldskapinn
opnast einnig leið að dulvitundinni. Það skapandi ferli sem á sér stað í skáld-
skaparskrifum getur því verið heilandi meðferð fyrir þann sem glímir við
sálræna erfiðleika líkt og samtalsmeðferð hjá geðlækni eða sálfræðingi.
Innilokaða barnið
Í fyrsta ljóði fyrstu bókar Elísabetar er ort um samfarir tveggja manneskja
sem í „myrkri og ást“ geta barn sem ávarpað er í ljóðinu.17 Í næstu tveimur
ljóðum er ort áfram til barnsins, um frelsi barnæskunnar en líka um ein-
manaleikann og þá von að börn geti fyllt út í heiminn – og þá ef til vill út-
rýmt einmanaleikanum – þegar þau verða stór. Í fjórða ljóði breytist tónninn
og innilokaða barnið er kynnt til sögunnar: „Einu sinni var lítið barn sem
lokaðist inni. / Því litla barnið varð svo óskaplega hrætt.“ Barnið hverfur
inn í sig og felur sig þar svo „lengi að það vissi ekki lengur að það hafði /
lokast inni“.18 Í lífi barnsins koma veruleiki og draumur saman „í mótsagna-
kennda heild án þess að / litla barnið yrði geðveikt. / Fyrr en löngu seinna.“
Draumur og veruleiki renna saman „í splundraða heild“ og af því „skapaðist
hrikaleg ringulreið / þó að litla barnið hefði loksins fundið // hlutskipti sitt.
Í lífinu og lífið var. / Einn stór leikvöllur“.19
Það er flókin mynd sem brugðið er upp í þessum ljóðum: mynd af barni
sem er lokað inni í sjálfu sér, inni í eigin huga og stendur utan splundraðrar
heildar sem er samsett af veruleika og ímyndunum. með innilokuninni er
barnið jaðarsett og skorið er á möguleika á að tengjast öðrum; að vera hluti
af heild sem það þráir framar öðru. Sú þrá tengist því að barnið hefur verið
yfirgefið og bíður enn eftir þeim sem yfirgaf það: „Því litlum börnum dettur
16 Sama rit, bls. 49.
17 Dans í lokuðu herbergi, bls. 7.
18 Sama rit, bls. 10.
19 Sama rit, bls. 10.