Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2019, Page 242
„TIlFInnInGaR ERU ElDSnEYTI FYRIR HUGmYnDIR“
239
raun frábær táknmynd sambandsins, hann tekur yfirráðin og stjórnina í sínar
hendur, enda lærði Elísabet „að forrita heilann svo [hún] gæti örugglega af-
hent öðrum yfirráð yfir lífi [sínu]“ (51) strax á barnsaldri. Sú forritun tengist
kynmótuninni og kynlífinu eins og Elísabet lýsir þegar hún greinir rætur
þeirrar skammar sem hún á í raun erfitt með að aðskilja frá kynlífinu, þrátt
fyrir hispurslausar lýsingarnar. Skömmin tengist að auki kvenhlutverkinu
sem henni finnst hún passa illa inn í.
‚Alvörukonan‘
Ég er kona. Kona.
Ég er svo mikil kona.
Svo mjúk. Svo glitrandi.
Í húsinu er rósabað og sinfónía.
Dirrendí.33
Í inngangi að Hinu kyninu skrifar Simone de Beauvoir að hver sú kona sem
vilji gera grein fyrir sjálfri sér þurfi að byrja á fullyrðingunni: „Ég er kona.“
Hún heldur áfram: „Þessi sannleikur er sá grunnur sem allar aðrar fullyrð-
ingar byggja á. Karl byrjar aldrei á því að lýsa sér sem einstaklingi af ákveðnu
kyni. Það er sjálfgefið að hann er karl.“34 En hvað er þá „kona“? Elísabet
fjallar víða um leitina að konunni í sjálfri sér sem staðið hefur yfir áratugum
saman en hófst „um það bil eftir að barnið fannst“ (162). leitin að konunni
tengist ávallt samböndum við karlmenn og gjarnan andstæðunum hart og
mjúkt:
mér fannst ég stundum vera karlmaður og hefði lokað allt mjúkt
inní mér. Seinna datt mér í hug að konan í mér væri hörð og grimm
og eitthvað sem hægt væri að kalla karlmann í mér væri mjúkt.
Kannski var þetta blandað. Og fór eftir einstaklingum. mér fannst
ég vera kona af því ég var kona. Svo einfalt var það. Samt var ég
hrifin af karlmönnum sem höfðu svokallaða karlmannlega eigin-
33 Elísabet Kristín Jökulsdóttir, Sjáðu, sjáðu mig. Það er eina leiðin til að elska mig. Sorgar-
ljóð, Reykjavík: Viti menn, 1995, bls. 31.
34 Simone de Beauvoir, „Inngangur“, Simone de Beauvoir, heimspekingur, rithöfundur,
femínisti, bls. 25-46, hér bls. 27-28.