Úrval - 01.01.1964, Page 48

54
U 14 V A L
heyra hundar blístur meS hærri
bylgjutíðni en mannlegt eyra
getur greint. Ugla á hárri trjá-
grein getur að næturlagi séS
mús hreyfa sig niðri í grasinu.
En hjá skepnum koma oft í
ljós skynjanir, sem ekki eru
venjulegar.
Sérhver hundavinur kann frá
einhverjum týndum gæluhundi
aS segja, sem tókst að rata
heim. Dr. Smyth, skurðlæknir
viS Konunglega dýralæknaskól-
ann í Lundúnum, hefur Sagt
þessa sögu, sem gerðist í sum-
arbústað hans í Corn"wall:
Flokkur hermanna veSjaði viS
hann, að ef þeir færu með
Airdale-hundinn hans til her-
búða sinna, án þess að hann
sæi neitt eða snerti jörSina á
leiSinni, og slepptu honum i
ys og þys herbúðanna, mundi
hann ekki rata heim til hús-
bónda sins.
Sumarhús læknisins stóð við
langan fjörð, fimm mílna breiS-
an, með þröngu mynni. Þeir
reru með hann yfir fjörðinn,
fluttu hann siðan á vörubíl,
með háum hliðargrindum á
pallinum, sjö milna leið til her-
búðanna og slepptu honum þar.
ÁSur en tveir dagar voru liðnir
var hann kominn heim. Hann
hafði sést á sundi yfir hálfrar
mílu breitt fjarðarmynniS. En
þá hlaut hann aS hafa gengið
27 mílur út með firðinum til
þess að finna þennan stað til
þess að komasl yfir á, og' sið-
an 23 mílur inn með firðinum
hinum megin.
Enginn kann enn að skýr-
greina, hvernig slik „ratvísi
heim“ starfar. En vísindin
hafa verið að leiða i ljós þá
líkamlegu starfsemi, sem liggur
á bak við suma jafn dularfulla
hæfileika, sem mörg dýr búa
yfir. Til dæmis uppgötvaði
þýzkur dýrafræðingur, Karl
von Frisch, árið 1950, hvern-
ig býflugur geta tekið beina
stefnu á blóm í allt að fjögra
mílna fjarlægð. Býflugurnar
fljúga i fleti af pólariseruðu
ljósi; þ. e. a. s. augu þeirra geta
fylgt þeim sólargeislum, sern
beinast i vissa átt.
Fiskar rekast sjaldan á i
myrkri. Þeir hrökkva oft frá,
ef veiðimaður á bakkanum
stígur svo mikið sem eitt skref
eða slær öskuna úr pipu sinni.
Skýringin liggur beint við. Á
hliðum fiskanna eru skynfæri,
sem skynja hinar allra minnstu
lireyfingar og straumbreytingar
i vatninu. Með þessum skyn-
færum verður fiskurinn var við
ugga, sem nálgast og jafnvel
hljóðöldur, sem skella á yfir-
borð vatnsins. Vísindin hafa
komizt að raun um, að dýr
verði vör við jafn óáþreifan-