Úrval - 01.01.1964, Page 67
ÍSLENZKI ÁLLINN
73
Á meðan állinn er hér í vötn-
um, ám og síkjum, er hann kall-
aður gulur áll. Hann er álitinn
meira rándýr en aðrir fiskar
og inest á ferð um nætur í
matarleit og étur þá hvað sem
að kjafti kemur, jafnvel stálj)-
aða silunga. Munnurinn er stór
og breiður, og állinn er sterkur
og snar í snúningum. Hann er
sem sé þannig útbúinn, að hann
geti notfært sér fæðuna sem
hezt má verða, enda þroskast
hann og vex mjög ört.
Karlállinn er miklu minni
en kvenállinn. Fullþroska karláll
er venjulega 70—80 cm. langur,
en kvenállinn aftur á móti yfir
metri á lengd og eftir þvi sver.
Hefur hér veiðst kvenáll, sem
var 120 cm. langur. Þegar hann
nær kynþroskaaldri, tekur liann
á sig miklar breytingar i útiiti.
Hann verður allur rennilegri.
Þessi stóri munnur, og hausinn
verður oddmjór (torpedolaga),
og jafnframt tekur hann á sig
nýjan lit. — Þá er hann orðinn
það sem Danir kalla „Blankál“
(glansandi áll). Hann verður
dökkur á bakinu en hvítur á
kviðnum. Þá fer að koma órói
í hann og hann leggur af stað
niður í sjó, eins og til könnunar
og til að finna lyktina af salt-
vatninu. Svo fer hann ai'tur upp
í árnar, og svona getur þetta
gengið sumarlangt. Þetta má t.
d. sjá í Skerjafirði og að sjálf-
sögðu víðar hér á landi, og kom-
ið hefur fyrir, að stór glansandi
áll hefur komið á lóðir Vest-
mannaeyjabáta.
En þegar hér er komið, er
hann að kveðja landið fyrir
fullt og allt. Hann fer þvert
yfir Atlantshafið aftur, til Sarag'-
ossahafsins þar sem hann er
upprunninn, fæðir unga sína
og deyr síðan. Álitið er, að
hann fæði lifandi afkvæmi, þar
sem hrogn hafa aldrei fundizt
í Ironum, en i Saragossahafinu
kemur lirfan eða yngsta afkvæm-
ið upp að yfirborði sjávar og
að 50 m. dýpi, og er þá næfur-
þunn eins og pappirsblað. Sið-
an flýtur hún með golfstraumn-
um norður að ströndum Evrópu,
og fer ört stækkandi á þeirri
löngu leið, sem tekur um 3 ár.
YFIR 15 M. BJARGVEGG
Það er margt einkennilegt við
álinn, t. d. má geta þess, að
hann fer alla leið upp i vötnin
i Svisslandi, og þar sem ekki
eru vötn, skríður hann eftir
jörðinni, ef svo ber undir, í
næturdögginni. Vitað er til þess,
að liann hafi komizt uj)j) 15 m.
háan bjargvegg. En það ein-
kennilegasta er, þegar hann fer
yfir malarkamb til að komast
uj)p i vötn, sem engin afrennsli
eru frá. Þannig liagar t. d. við