Rauðir pennar - 01.01.1938, Blaðsíða 74
orðið geti alþýðu landsins þekkingar- og skilningslind
á þeim vandamálum, sem líf liennar varðar, að hún
leysi sem giftusamlegast. Ég held, að einmitt þetta nýja
bókmenntafélag liafi skilyrði til þess að geta á sínum
tíma orðið aðnjótandi hins fagra dóms: „Þú komst
þegar Fróni reið allra mest á“, og að það sé alþýðu
landsins sjálfri að kenna, ef hún ekki efli það lil slíkr-
ar aðstöðu.
Þá er oss einnig mikil þörf á að gera oss ljóst, að
alþýðumenntun í viðustu og algengustu merkingu þess
orðs, þ. e. fræðslustarfsemi skóla vorra í heild, harna-
skóla, liéraðs- og unglingaskóla, sérskóla, lærðra skóla
og háskóla, hrekkur engan veginn til þess að vera sá
grundvöllur lýðræðis og vaxandi menningar, sem horg-
arastéttin gerði sér í hugarlund á örvggis- og uppgangs-
tímabili sínu. Það er langt frá að svo sé. Til þess her
fyrst og' fremst það, að uppeldismarkmið skólanna og
allt fræðslusnið ]>eirra miðar ekki að þvi, að staðsetja
nemandann vitsmunalega í sinni eigin samtíð og húa
hann þeirri þekkingu og félagsdyggðum, sem það kref-
ur að ráða fram úr vandamálum hennar. Þetta ætti að
sjálfsögðu að vera uppeldismarkmið skólanna, en er
það ekki. Það er í því fólgið, að húa nemaiulann þeirri
þekkingu, sem krafizt var af siðuðum manni, á félags-
legu þróunarstigi, sem þegar er lokið, og gera þetta án
allrar ábyrgðar um það, að hverju haldi þetta kemur
nemandanum, eða hvað af lionum verður að öðru levti.
Það er skólunum að öllu óviðkomandi, nema hvað það
er talinn æskilegur námsárangur, að þeir að náminu
loknu gerisl gagnrýnilausir landvarnarmenn ríkjandi
þjóðskipulags, ásamt öllum vanköntum sinum. Er vel
að gæta að því, að skólar með slíkum uppeldismark-
miðum og fræðslusniði, geta ekki á minnsta liátt orðið
þjóðinni varnarveggur um menningu sína og lýðrétt-
indi, gegn árásum fasisma og afturlialds. Sú hætta ligg-
74