Rauðir pennar - 01.01.1938, Blaðsíða 104
fram veg lífsins eins og skynlausar skepnur“ (bls.
202).
En liarðast átelur hann kirkjuna fyrir það, að hún
heldur sér fyrir utan lífið sjálft. Hann telur það höfuð-
orsök þess, live litil og sein áhrif kristindómurinn hefir,
„að naumast má minnast á það í kirkjunni, sem helzt
ætti að vera umtalsefnið á drottins degi, en það eru
hinar mörgu og hátöluðu kröfur tímans og þarfir lífs-
ins“ (bls. 121). „Sjálfsagt eigum vér að koma saman á
drottins dögum í guðs húsi, en þangað ættum vér ekkert
erindi að eiga, næst á eftir því að biðja guð og þakka
honum, annað en það, að iliuga sjálf íramfaramál og
velferðarmál lífsins“ (bls. 120). „Skyldum vér eiga að
halda fast við þá skoðun, að annar sannleikur eigi að
gilda i prédikunarstólnum en í mannlífinu?“ spyr hann
einu sinni. „Hvor kennimaðurinn er þarfari, sá, sem
kemur fram á jörðinni og talar við mennina i heimkynni
þeirra, eða hinn, sem kemst varla niður úr skýjunum?"
(bls. 276). Hann gerir kröfur til þess, að ávöxtur af boð-
un trúarbragðanna sé sýnilegur. „Verið getur, að ein-
hver liugsi sem svo: Það eru ekki ijtri ávextir eða sýni-
legir ávextir, sem lieimta má af boðun trúarbragðanna,
heldur á slíkt að fara fram innvortis, i kyrrþey og á
ósýnilegan hátt. Nú, — svara ég — það eru undarlegir
ávextir, sem eru ósýnilegir. Hvar á það sér stað í líf-
inu, að menn gjöri sig ánægða með ósýnilega ávexti?
.... Hið sanna er, að ósýnilegir ávextir eru sama sem
engir ávextir. Af trúarbragðakennslu heimta ég bein-
línis sýnilega ávexti, og þá ekki í einu, heldur i öllu“
(bls. 227). Um kúgun kirkjunnar á hendur mannkyn-
inu talar séra Páll aðeins einu sinni, á Pálmasunnu-
dag 1882, frostaveturinn mikla, en þá kleip hann held-
ur ekki utan af orðum sínum. Hann mælti á þessa leið:
„Konungar og klerkar hafa verið tveir hinir miklu vald-
hafendur jarðarinnar, er annar hefir beilt píslarfærum
þessa heims, en hinn ógnum annars heims, lil að brjóta
104