Rauðir pennar - 01.01.1938, Blaðsíða 131
sósíalistísku raunsæisstefnu. Hann liefir aflað sér mennt-
unar og andlegs viðsýnis, er i senn lieimsborgari og
Svii, og nú fyrst álítur hann sig þess megnugan, að tak-
ast þetta verk á hendur. Næst kom svo „Kungsgatan",
sem áður liefir verið getið. Þar segir hann frá örlög-
um sveitabarnanna í stórborginni, en liefur áður lýst
æskuárum þeirra i „Floderna flyta mot havet“. Hvor
tveggja hókin er að nokkru leyti sjálfsæfisaga. Síðasta
bók hans er Statare, safn af smásögum úr lífi leigulið-
anna, stéttar, sem um langan aldur hefir sætt dæma-
fárri kúgun. Ríkisstjórnin skipaði nýlega nefnd til að
rannsaka kjör þessa fólks og rannsóknin leiddi í ljós,
að undantekningarlítið varð það að hýrast í lireysum,
sem ekki gátu talizt boðleg skepnum, hvað þá heldur
mönnum. Bókin var þvi orð i tíma talað, en það eru
ekki hinar dapurlegu staðreyndir, sem þar eru dregnar
fram, er skera úr um gildi hennar, þótt liún verði ávallt
merkilegt heimildarrit um æfikjör sænskrar alþýðu á
fyrri hluta tuttugustu aldarinnar, heldur framúrskarandi
listræn meðferð og frábær næmleiki liöfundarins á sál-
arlíf þessa auðnulitla fólks. Lesið t. d. söguna En lagárds-
madonna eða Fackföreningen i Kvillinge. Báðar mundu
sóma sér vel í úrvali af sænskum smásögum.
Mörg önnur öreigaskáld hafa lýst lífi bændanna, þar
á meðal V ilhelm M o b e r g (f. 1898). Hann er ætt-
aður frá Smálandi, og átti i æsku við svipuð kjör að
búa og Ivar Lo-Johansson. Uppvaxtarárin liafa orðið
honum efni í eina beztu skáldsögu lians Sánkt sede-
betyg, — hann er annars einnig leikritahöfundur — þar
sem hann lýsir rótleysi sveitamannsins í stórborginni.
Söguhetjan er ritstjóri við eitt af vikublöðunum. Starf-
ið er sálardrepandi og maðurinn unir sér ekki. Sjálfur
er hann fæddur og uppalinn í sveit og þangað leitar
hugurinn, þó að hann hins vegar geli ekki hugsað sér
að setjast þar að aftur. Hann er rótlaus, á hvergi höfði
131