Rauðir pennar - 01.01.1938, Blaðsíða 107
■ar, að fullnæging allra nauðsynja til allra manna kæmi
með yfirráðum mannsandans yfir náttúruöflunum. Þó
kemst hann einu sinni inn á þau mál með þessum orð-
um: „Þegar guð skóp manninn, þessa skynsemi gæddu
skepnu, þá var það ekki ráð hans að skapa hann lil
■ófarsældar, hvorki i stundlegum né andlegum efnum.
Það var ekki ráð hans að varpa nokkurri sinni skepnu,
og sízt nokkurri sinni mannskepnu, út á eyðimörk eymd-
ar og skorts. Nei, liann gaf manninum jörðina fulla
með sína blessun; hann gaf ekki einum uppliaflega frem-
ur en öðrum, hann gaf öllum jafnt sem alvitur og al-
góður faðir. Hann ætlaðist ekki til, og það var ekki ráð
hans eða vilji, að nokkur fátækur Lazarus skyldi þurfa
að liggja fyrir auðmannsins dyrum, lilaðinn allskonar
•eymd og volæði. Nóg liafði hann gefið börnum sinum
til þess, að slíkt þurfti ekki fyrir að koma. Nóg hafði
hann gefið, nóg var til i lieiminum og nógu rik var jörð-
in, til að seðja hungur hins fátæka manns og hæta úr
þörfurn hans, það er að skilja, ef meðhræður hans, sam-
erfingjarnir að gjöfum hins góða föður, liefðu breytt
við hann hróðurlega og ekki gjört liann afskiptan þeirra
gæða, sem þeim voru þó engu fremur ætluð en honum“
(bls. 192).
Hinn óbrigðuli aflgjafi framfaranna er skynsemin og
hin frjálsa hugsun. „Skynsemi mannsins er sá kraftur,
sem honum er gefinn til að leita með sannleikans“ (bls.
220). „Það liggur ótæmandi framfarakraftur fólginn í
mannlegri skynsemi .... Ég tala ekki um skynsemina
hér, eins og hún er í kúguðu ástandi; ég tala um afl
hennar, eins og það er gefið af skaparanum, en ekki
eins og það hefir verið misskilið, aflagað og undirokað
frá kyni til kyns“ (bls. 209). Séra Páll setur dóm skyn-
seminnar öllu öðru ofar, hann stendur ofar dómi biblí-
unnar, „því opinberun guðs í skynseminni er eldri en
opinberun guðs í ritningunni“ (bls. 210). „Ilve kraft-
mikil undirrót alls lífs og allra framfara er hugsunin,
107