Tímarit Máls og menningar - 01.12.1956, Blaðsíða 6

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
Egyptalandi og Ungverjalandi kipptn tveir stjórnarflokkamir, Framsóknarflokkurinn og
Alþýðuflokkurinn, að sér hendinni í málinu. Samningaviðræður við Bandaríkjamenn
stóðu aðeins fáa daga, en opinber yfirlýsing um niðurstöður þeirra hefur, þegar þetta er
ritað, ekki enn verið birt. Einstök atriði þessa samkomulags, sem gert var, eru því ekki
kunn, en vitað er þó, að samningum hefur verið frestað um óákveðinn tfma, þ. e. herinn
fær að sitja áfram í landinn um óákveðinn tíma. Hvor ríkisstjórnin um sig mun sam-
kvæmt samkomulaginu hafa rétt til að æskja nýrra samninga hvenær sem er, og gildir þá
sami frestur um upptöku samninga og brottflutning hersins og fyrir er mælt í hinum upp-
haflega hernámssamningi.
Því hefur jafnan verið haldið fram hér í Tímaritinu, að erlendar herstöðvar veittu
landi voru enga vemd, ef til stórstyrjaldar dragi, heldur byði hún einungis heim auknuni
hættum. Út frá þessu sjónarntiði er því sízt ástæða til að halda í hinn erlenda her. þó að
viðsjár hafi aukizt um sinn, heldur ætti öll sú ókyrrð og blóðsúthellingar, sem erlend her-
seta í öðrum löndum hefur að undanförnu leitt af sér, að vera viðbótarröksemd fyrir
skjótum brottflutningi hersins héðan. Það liefur nú nógsamlega sannazt af atburðum síð-
ustu tíma, að engin þjóð getur til lengdar sætt sig við erlendan her í landi sínu. Návist
hans er alltaf til ills. Hversu hægt sem slíkur her hefur um sig, verður hann þó óhjá-
kvæmilega friðarspillir í því landi, sem hann gistir, hann eitrar andrúmsloftið og minnir
þjóðina sífellt á, að hún hýr ekki ein og óháð í landi sínu. Sízt af öllu getur fámenn
])jóð eins og vér Islendingar, þjóð, sem hefur stælt sjálfstæðisvilja sinn í ntargra alda
baráttu, sætt sig við slíkt ástand. Það er einmitt þetta, sem þjóðin er að finna æ skýrar
og sannfærast um, eftir því sem hernámsárunum fjölgar.
Röksemdir Framsóknarflokksins og Alþýðuflokksins fyrir frestun á brottflutningi hers-
ins fá engan veginn staðizt, eru jafnvel beinlínis fáránlegar. Atburðirnir í Ungverjalandi
hafa ekki skapað neina hættu á hernaðarátökum milli stónelda, um það mnnii flestir
sammála. Hins vegar hefur árás Breta og Frakka á Egyptaland skapað a. m. k. um
stundar sakir hættulega spennu milli stórvelda fyrir botni Miðjarðarhafs. En vandfundin
mundi þó fáránlegri röksemd fyrir framlengingu hersetunnar hér. Friðarspillirinn fyrir
botni Miðjarðarhafs eru sem sé tvö forusturíki sjálfs Atlantshafsbandalagsins. Það er Jiá
komið svo, að hernáinsflokkarnir telja ekki fært annað en fresta um sinn brottför hersins
vegna stríðshættu, sem tvö af lielztu aðildarríkjum Atlantshafsbandalagsins liafa skapað
með árás sinni á varnarlítið smáríki. Ekki er þörf ótvíræðari staðfestingar á því, sem
andstæðingar hernámsins liafa frá öndverðu haldið fram um eðli Atlantshafsbandalags-
ins. Þess er að vænta að margir meti nú að nýju afstöðu sína, þeir, sem liingað til hafa
haft það fyrir satt, að stórveldum þeiin, sem beittu sér fyrir stofnun Atlantshafsbanda-
lagsins, gangi ekki annað til en verndun friðarins, er þau leitast við að eíla hernaðar-
mátt sinn og aðstöðu.
En hvað sem líður afstöðunni til Atlantsliafsbandalagsins, er í bráð nauðsynlegast af
öllu að lierða á kröfunum um brottflutning hersins. Þó að hernámsflokkarnir tveir í rík-
isstjórn heyktust að þessu sinni á síðustu stundu, er ekki ástæða til svartsýni. Þings-
ályktunin um brottflutning hersins er eftir sem áður í fullu gildi, og stjórnarsamningur-
inn hlýtur enn að skoðast í fullu gildi. Ef árásaræfintýri Breta og Frekka lýkur án þess
að verra hljótist af og horfur verða aftur friðvænlegri, þá verður erfitt fyrir Framsóknar-
flokkinn og Alþýðuflokkinn að standa til lengdar gegn eindregnum kröfum um, að teknir
100