Tímarit Máls og menningar - 01.12.1956, Síða 117

SIGMUND FREUD
minna en 2—3 ár en oft lengri tíma.
Þetta, ásamt því að gera verður
mjög strangar kröfur um menntun
og hæfni þeirra, sem fást við sál-
könnun, veldur því, að henni er
hvarvetna minna beitt en æskilegt
væri.
Geta má þess, að á síðari árum
hafa verið teknar upp fleiri svipað-
ar aðferðir, sem ýmist miða að því
að gera meðferð þessa kostnaðar-
minni, eða gera hana meira við hæfi
hvers og eins.
Meðal annars hafa verið gerðar
tilraunir með hópmeðferð, þar sem
5—10 manns eru í meðferð samtím-
is.
Þá er sálkönnun stundum notuð í
tengslum við aðrar aðferðir og sam-
tímis þeim. Hjá börnum hefur t. d.
þótt gefazt vel að tengja þessa með-
ferð leik eða föndri. Ekki er eins
auðvelt fyrir böm og fullorðna að
öðlast innsýn í vandamál sín og
skilja orsakasamhengi þeirra. Með-
ferð, sem er ekki eingöngu fólgin í
samtölum, gefst því oft betur.
Hjá fullorðnum er nú oft beitt
ýmsum tegundum sjúkraleikfimi og
afslöppunaræfingum í sambandi við
sálkönnun.
Allar nýrri aðferðir og afbrigði
byggja þó á grundvelli þeim, sem
Freud lagði. Hann hefur þannig ver-
ið brautryðjandinn og án verks hans
hefði þróun síðari tíma á þessu sviði
ekki getað átt sér stað.
Við sálkönnun er sem sé rannsak-
að hjá hverjum einstökum, hvaða at-
burðir eða félagsleg áhrif fyrri ævi-
ára hafi lagt grundvöll að sálrænum
truflunum, sem fram koma síðar.
Slík rannsókn hlýtur því að leiða
eitthvað í ljós um orsakir og eðli
slíkra truflana og erum við þá komin
að hinum fræðilegu tilgátum og nið-
urstöðum.
í stuttu máli er ekki hægt að gera
viðhlítandi grein fyrir fræðikenning-
um Freuds. Þær eru mjög umfangs-
miklar og snerta flest svið mannlegs
lífs. Þeim er og skipað í kerfi, sem
Freud var sífellt að bæta við og end-
urskoða. Margir eftirmanna hans
hafa líka komið fram með ný sjón-
armið og aukið við fræði brauðryðj-
andans, svo sem er í öllum vísinda-
greinum.
Sjálfur var Freud mjög víðlesinn
og fróður um hin margvíslegustu
efni, sem tilheyrðu ekki beinlínis
fræðigrein hans, svo sem menningar-
sögu, listasögu, mannfræði, heim-
speki, trúfræði, félagsfræði o. fl.
Sækir hann því dæmi og samlíkingar
til hinna ólíkustu fræðigreina til að
rökstyðja mál sitt. Hann setti fram
kenningar um margvísleg fyrirbrigði
sálfræðileg og félagsleg, svo sem það,
hvernig ýmsir siðir og venjur hefðu
myndazt. Hann reyndi að skýra listir
og trúarhugmyndir í ljósi kenninga
sinna, en mikilvægasti hluti þeirra er
þó vitanlega um það, hvernig og
211