Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 18

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 18
Þeir eltu hann á átta hófahreinum, þá má eltu hann ekki renna saman og verða eltann, eins og það helzt vill verða, því ef línan tapar atkvæði, verður hún ónýt. Þessu hljóðgapi verður að halda opnu með offorsi í flutningi. Að lokum skal minnzt á eina ferskeytlu, sem reyndar ætti heima í úrvals- flokki íslenzkra ljóða, en það er stakan alkunna: Kvölda tekur, sezt er sól, sveimar þoka um dalinn; komið er heim á kvíaból kýrnar, féð og smalinn. Þessi vísa er svo fullkomið listaverk, að engum ætti að blandast hugur um að hún er gerð af mjög listfengu skáldi. Þó er hún eitt þeirra mörgu íslenzku snilldarverka, sem enginn veit höfund að, nema þann snilling, þjóðina sjálfa. Líklega er vandfundin betri sambúð forms og efnis en í þessu litla ljóði, þessu látlausa og þokkafulla málverki, sem gert er af slíkum næmleik, að við finnum ilm úr döggvotu grasi, sem hvergi er nefnt. Stundum er sagt, að sá sé verstur galli á ljóði, að það sé gallalaust. Hér er vitaskuld átt við þess háttar frávik frá grundvallar-reglum, sem hjá klaufum verða að braglýtum, en snillingar geta beitt sem listbrögðum til skrauts eða óvæntra áhrifa. Ferskeytla telst rétt kveðin á tvisvar sjö trókum, þar sem sá fjórði er þó stýfður. Frá þessu er samt æði oft vikið, oftast þannig að í upphaf línu er settur amfíbrakki eða daktíli í stað tróka, auðvitað með misjöfnum árangri, eftir því hver á heldur. I vísunni Kvölda fe/curbyrjar 3. lína á daktíla: „komið er“. Og tökum nú eftir hvað þessi bragliður er þarna til mikillar prýði; það er líkt og úr vandlega greiddu konuhári liðist ofurlítill lokkur niður yfír ennið í öðrum vanga og gefi fríðu andliti sérstakan persónuleik. Og það er varla tilviljun að þessi bragliður er einmitt settur í þá línuna sem kallar lifandi verur inn á svið þessarar stílhreinu landslagsmyndar. í þessari vísu er annað atriði sem vert er að minnast á. í 2. línu segir „sveimar þoka um dalinn". Hér er rennt saman sérhljóðum á þann veg, að öðrum þeirra er ofaukið í bragnum: „þoku um“; og þegar svo hagar til, verður ýmsum að fella niður fyrra sérhljóðann, hvernig sem á stendur, enda oft réttmætt; jafnvel getur bragurinn þurft þess með, eins og Ijóðlína Gríms: Ekki’ er ein báran stök Einatt er það þó matsatriði hvort betur hentar blæ ljóðlínunnar. Trúlega þykir flestum betur fara að segja: „að góður vinnudagur fær’ í hönd“, því i-ið 16 TMM 1995:4
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.