Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 87

í þeim tilgangi að skapa þessi póstkortaáhrif (saloti málverk) sem
best verða greind á hinum djúp-djúp-himinbláa himni og hinu
ferskjugula hörundi.27
Hefðbundin kvikmyndagerð vanrækir ekki aðeins hið sjónaukandi hlutverk
kvikmyndarinnar, hún vinnur hreinlega gegn því með sérhannaðri tækni
sinni, tækni sem bindur hina takmörkuðu, vanabundnu sýn í enn fastari
hlekki. Fyrsta stigið í átt að sýn hins óagaða auga er að láta allar reglur um
notkun tækninnar lönd og leið — eða nota eiginleika hennar markvisst (eða
kaótískt) gegn þeirri „innbyggðu áætlun“ sem í hönnun þeirra fólst:
Með því að hrækja viljandi á linsuna eða leggja fókusbúnað hennar
í rúst, getur maður náð upp að fyrstu stigum impressjónismans.
Maður getur gert þessa prímadonnu þunglamalega í túlkun sinni
á hreyfingu ímynda með því að hraða snúningi mótorsins, eða
maður gert brotið hreyfinguna upp [...] með því að hægja á
snúningshraðanum þegar ímyndin er skrásett. Maður gert haldið
á vélinni og þannig hlotið nýja rýmisheima í arf. Maður getur yfir-
eða undirlýst filmuna. Maður getur nýtt sér náttúrlegar litsíur,
þoku, úrfelli, blandaða lýsingu, neon-perur með taugaveiklaða
hitagráðu, gler sem aldrei var hannað fýrir tökuvél, eða jafnvel gler
sem nota á við vélina en má allt eins brúka þvert á uppgefna staðla
[-.]28
Það er erfitt að gera grein fyrir gildi slíkrar „augnhugsunar“ á prenti því hvað
lýsingu hennar varðar hlýtur sjón að vera „sögu ríkari“. Stutt lýsing á verkum
Brakhage getur þó ef til vill hjálpað lesandanum að ná áttum.
Brakhage er eins og nærri má geta mikið ólíkindatól, hann hefur látið eftir
sig mýmörg verk sem eru innbyrðis mjög ólík.29 Samt sem áður má greina
vissa samfellu í þeim sem líkja mætti við „ljóðrænu“ en þá að sjálfsögðu í
víðasta skilningi. Brakage hefur búið til ævisöguleg verk (t.d. um fæðingu
barna sinna), hann hefur búið til leikin, goðsagnakennd verk af „epískri"
stærð, verk þar sem ímyndirnar eru hreyfðar, „fókuslausar" og/eða hver ofan
í annarri, verk sem byggja á jaðarsjón augans, myndleifum eða augnloku-
sýn30, verk þar sem textinn er í forgrunni, verk þar sem tónlist er í forgrunni,
verk sem eru fullkomlega abstrakt (filman máluð eða rispuð) og verk þar
sem mölfluguvængir (ásamt fleiru) voru límdir á glæra filmu til að búa til
„mynd“, svo aðeins nokkur dæmi séu nefnd. Ein ffægasta kvikmynd hans
var eingöngu búin til með því að mynda ljósbrotið í einum og sama kristal-
öskubakkanum við mismunandi birtuskilyrði. Verkið tók marga mánuði í
vinnslu og kostaði Brakhage mikla áreynslu en útkomuna nefndi hann síðan
The Text of Light og gætu fá heiti betur lýst viðhorfum hans í hnotskurn.
TMM 1995:4
85