Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 83

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 83
sem Bazin hafði vænst, flestir leikstjórar kusu (og kjósa enn) að halda sig við „stjórnsama“ frásögn klippitækninnar. Fyrir því eru margar gildar ástæður. I fyrsta lagi býður sá frásagnarmáti upp á margvíslega möguleika, bæði listræna og tæknilega, sem nær útilokað er að ná fram með óslitnu mynd- skeiði — og skiptir þar engu hversu „djúpur“ fókusinn er. Margir myndu jafnframt halda því fram að klippingin leggi grunn að „myndmáli" kvik- myndarinnar og það sé því hrein firra að hallmæla notkun hennar. í öðru lagi er þessi frásagnarmáti orðinn að hefð sem á vissan hátt hefur „skilyrt“ væntingar áhorfenda (og kvikmyndaframleiðenda) eða, með öðrum orðum, kennt þeim að „lesa“ kvikmyndir á ákveðinn hátt, þannig að samfelld myndskeið verka framandi eða jafnvel „ólæsileg", að minnsta kosti til lengd- ar. I þriðja lagi er það Ijóst að kvikmynd, þótt samsett sé úr sárafáum, óslitnum myndskeiðum, getur alltaf „blekkt“ áhorfandann, ef það markmið er á annað borð fyrir hendi. Að lokum má benda á það að framkvæmd „raðskeiðsins“ krefst útsjónarsemi og stjórnunar engu síður en „niður- klippt" sena og í sumum tilfellum jafnvel meiri, samanber hina mögnuðu kóreógrafíu Orson Welles í upphafsskoti Touch ofEvil.20 Þrátt fyrir þessar mótbárur stendur þó sjálf grunnforsenda Bazin um verufræði ljósmyndarinnar óhögguð að mínu mati. Vandinn liggur ekki í forsendunni sem slíkri heldur í útfærslu hennar í kvikmyndum, þar sem ein mynd tekur stöðugt við af annarri, hvort sem um raðskeið eða klippiseríu er að ræða. Þá hljóta hreyfimyndir, sem ekki fá mikla umfjöllun hjá Bazin, að teljast nákvæmlega jafn „filmískar“ og aðrar kvikmyndir, þótt myndefhi þeirra sé sjaldnast sótt til hlutveruleikans. Kvikmyndin, ólíkt ljósmynd eða málverki, er tímabundin list og sem slík hlýtur hún að lúta hrynrænum lögmálum. Flæði myndanna og hrynjandi þess flæðis hafa því allt eins mikilvæga stöðu og sjálfar myndirnar. Forsenda Bazin er e.t.v. nauðsynleg til að skýra vissa séreiginleika kvikmyndarinnar en hún er ekki nægjanleg til að skilgreina eðli miðilsins sem slíks. Þar hljóta fleiri þættir, fleiri sérkenni, að koma við sögu. Þá má einnig velta því fyrir sér hvort ekki sé nauðsynlegt að skilgreina nánar veruleikann sjálfan áður en mjög fastar skorður eru settar á notkun þeirra „fingrafara“ hans sem kvikmyndin kann að vera. Hér koma fantasían og hugarflugið að sjálfsögðu „inn í myndina“ en þessi hugsun kallar einnig fram spurningar um skynjun okkar á veruleikanum og hvernig kvikmyndir geta líkt eftir og miðlað þeirri skynjun, eða þá torveldað hana. Tengslin sem þar má e.t.v. finna hljóta að gegna lykilhlutverki við að skilja eðli kvikmyndarinnar sem slíkrar, og stöðu hennar gagnvart veruleikanum í öllum hans fjölmörgu myndum. TMM 1995:4 81
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.