Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 77

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 77
slíkra „stefna“ verður ekki hjá því litið að glíman við miðilinn — viðleitnin til að festa sjónir á tilgang hans og eðli — hefur allt frá fyrstu tíð sett mark sitt á kvikmyndina. í þeirri glímu hafa mörg tök verið reynd og ekki kleift að lýsa þeim öllum í svo stuttu máli. Það sem fyrir mér vakir er að vekja athygli á nokkrum þeim svörum sem fram hafa komið við spurningunum hér að ofan. Til umfjöllunar vel ég aðallega tvo úr hópi svarenda, kvikmynda- fræðinginn André Bazin og kvikmyndagerðarmanninn Stan Brakhage, sem báðir hafa reynst áhrifamiklir, hvor á sínu sviði. En hverfum fyrst eina öld eða svo aftur í tímann ... II Saga „sjöundu listgreinarinnar“ er alla jafnan talin hefjast í kaffihúsakjallara einum í miðborg Parísar. Kvikmyndin sjálf er þó einhverjum árum eldri, saga hennar nær að minnsta kosti affur til 1888 og töluvert lengra ef ýmsum nánustu forverum hennar innan ljóslistanna er leyft að fljóta með. Hinn opinberi afmælisdagur kvikmyndarinnar var valinn með tilliti til þess að þá voru „lifandi myndir“ í fýrsta sinn sýndar opinberlega gegn gjaldi. Fyrsta heila kvikmyndin sem varðveist hefur var hins vegar tekin árið 1891 í „myndveri“ hugvitsmannsins Thomas Alva Edison. Edison og samstarfs- menn hans náðu þá að festa hnerra einn mikilfenglegan á hreyfanlegt tréni. Með þessum hnerra var kvikmyndin borin í heiminn. Afrekið sjálft átti sér hins vegar einkum stað fýrir tilstilli nýjustu uppgötvunar þúsundþjalasmiðs- ins, vélarinnar sem hann nefndi kinetograph eða „skrásetjara hreyfingar“. En Edison brást hins vegar bogalistin þegar að sýningarmálum kom. Hann áttaði sig ekki á því að kvikar myndir ættu best heima á tjaldi, heldur sýndi þær í kassa þar sem aðeins einn áhorfandi gat barið dýrðina augum í einu.1 Þessi mistök kostuðu fjarveru hans þegar kvikmyndalistinni var formlega hleypt af stokkunum í kjallara Grand Café fáeinum árum síðar en fyrir þeim viðburði stóðu þeir bræðurnir Auguste og Louis Lumiére. Lumiére- bræðrunum hafði áskotnast tökuvél frá Edison-fyrirtækinu hálfu ári áður en bjuggu síðan til sína eigin vél sem ekki aðeins gat fest myndir á filmuna heldur einnig framkallað hana og varpað henni fram. Með þessari vél mynduðu þeir sveinsstykki sitt, La Sortie de l’Usine Lumiére a Lyon, í ársbyrj- un 1895 en myndin (eins og nafnið segir raunar berum orðum) sýnir starfsmenn Lumiére-verksmiðjunnar í Lyon halda heimleiðis að vinnudegi loknum. Þennan atburð áttu gestir þeirra í kjallaranum nú kost á að upplifa fyrir andvirði eins ffanka. Fleiri myndir voru í boði á u.þ.b. hálftíma langri sýningunni, þar á meðal hin fræga lestarmynd, L’Arrivée d’un train en gare, sem mörgum áhorfandanum reyndist óvenju minnisstæð. TMM 1995:4 75
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.