Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 88

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 88
VII Hvað gerir kvikmyndina merkilega? Er hún fingrafar veruleikans eða hold- gervingur sjónarinnar? Hvor þeirra hefur rétt fyrir sér, Bazin eða Brakhage? Eru þeir kannski báðir á villigötum? Þótt skoðanir þeirra félaga séu um margt ósamrýmanlegar má þar samt sem áður greina nokkra snertipunkta sem ef til vill geta varpað frekara ljósi á hið margslungna eðli kvikmyndarinnar. Báðir leggja þeir áherslu á ábyrgð kvikmyndarinnar gagnvart skynjun áhorf- andans. Annar vill að hún sýni þeim hlutveruleikann á virkan, lýðræðislegan hátt, hinn að hún opni hinar hálf-luktu dyr að veruleika sjónarinnar. Hversu vel fara þessir veruleikar saman? Báðir líta þeir „verulíkið“ dökkum augum. Brakhage hafnar hefðbundnu raunsæi á þeim forsendum að það þrengi sjónsviðið með því að festa ýmsan sjónvana í sessi. Bazin hafnar sömuleiðis ríkjandi aðferðafræði sögumyndanna, sálfræðilega raunsæinu, vegna þeirra stjórnunar og merkingarskerðingar sem í því felst. í augum Brakhage er veruleikinn heimur „sem iðar af lífi óskiljanlegra hluta“ (leturbreyting mín) en Bazin fagnar affur á móti endurkomu margræðninnar í kvikmyndum. Brakhage leggur áherslu á að hlutirnir óskiljanlegu verði aðeins þekktir „fyrir tilstuðlan þess ævintýris sem skyntúlkunin er“ en fyrir Bazin skiptir mestu að kvikmyndin beri merki þess að hlutirnir verði aldrei þekktir til hlítar. Merkingarmyndun er samt sem áður visst „ævintýri" í augum Bazin og þar gegnir kvikmyndin stóru hlutverki. Að lokum benda báðir á þátt tœkninnar í þeim margvíslega verufræðilega vanda sem að kvikmyndinni steðjar en þá jafnframt á leiðir til að nýta tæknina gegn þessum vanda. Eftir standa að sjálfsögðu ótal spurningar um hugsanlegan samruna þessara ólíku kenninga og þá veruleika sem þeir eru fulltrúar fyrir, veruleika hlutanna og veruleika (sjón)hugsunarinnar, í einni og sömu mynd. Kenn- ingar Brakhage eru ekki síst áhugaverðar fyrir þær sakir að hann hafnar í raun slíkum skilum „ytri“ og „innri“ veruleika, eða gerir fyrirfram ráð fyrir samruna þeirra í verki(nu), kvikmyndinni sjálfri. Kvikmyndin er skyntúlkun okkar holdi klædd á tjaldinu, segir Brakhage, hún opinberar þessa skyntúlk- un (en ekki hlutveruleikann „einan“, eins og Bazin myndi segja) milliliða- laust. Sá milliliður sem Brakhage óttast hér mest eru orðin, hin málræna hugsun sem „hugtekur“ ævintýri skyntúlkuninnar og þrengir hugsun aug- ans burt. Kvikmyndinni ber þannig fyrst og fremst að endurheimta þessa hugsun úr viðjum máls og vana, skerpa hana og breikka, sýna fram á sjónræðuna í veruleikanum. í lestri þeirrar ræðu texta ljóssins hvílir „nýtt tungumál“ sem kvikar myndir geta einar hugtekið og gefið form. Nú hljóta margir lesendur að spyrja sig: Hvað er Brakhage eiginlega að \ 86 TMM 1995:4
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.