Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 31

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 31
í janúarsólinni á Taívan hvort ekki mætti gefa ljóð Stephans, í mátulegum skömmtum, sem mótefni gegn þessum andhælislegu kenningum. Stephan G. Stephansson var síðalningur upplýsingarinnar. Trú hennar á að skapa mætti altæka siðfræði, altæka þekkingu, var trú hans. Verkefni upplýsingarinnar er að sönnu ólokið — en er unnt að ljúka því? Sem betur fer eru enn til heimspekingar, meira að segja á meginlandi Evrópu þar sem fyrrnefndar kenningar hafa gert mestan usla, sem trúa því að svo sé.23 Aðferðafræði Stephans er lóð á slíka vogarskál. Meðan afbyggjendur á borð við Derrida segja útilokað að nálgast Veruleikann (með stóru V-i) nema „skáhallt" gengur Stephan blátt áfram og íjargviðralaust að dyrum veruleik- ans (með litlu v-i) — veruleika mannheims — og lýkur þeim upp. Meðan Derrida afbyggir byggir Stephan upp, eftir að hafa rakið sig tO hinna sam- eiginlegu róta: hins sameiginlega eðlisgrunns.24 Mótefnið sem ég talaði um, lyfið gegn nýjustu afstæðis- og efahyggjunni, er í raun ekki annað en þetta: Það er rótarkeimurinn sem lindirnar í skáldskap Stephans bera djúpt neðan úr þeirri jörð, þeirri náttúru, sem er sameiginleg fóstra okkar allra.25 Aftanmálsgreinar: * Ég þakka Atla Harðarsyni, Birni Sigurðarsyni, Haraldi Bessasyni og Viðari Hreinssyni margháttaða aðstoð við samningu þessarar ritgerðar. Sá síðastnefndi léði mér m.a. handrit að fjórum óprentuðum fýrirlestrum sínum, fluttum við háskóla vestanhafs: „Praise, Scorn and Sorrow: Western Icelandic Literature 1877-1900“, „The Barnyard Poet — Stephan G. Stephansson (1853-1927)“, „Pegasus in the Cow Shed, or Heifer Rump Poetics: Stephan G. Stephansson, K.N. and Guttormur J. Guttormsson“ og „The Philosophy of Integrity: ‘The Icelandic Academy’, Stephan G. Stephansson, Halldór Laxness and Bill Holm’s Music of Failure“. Kann ég Viðari bestu þakkir fýrir. 1 (Reykjavík: Mál og menning, 1939). Svigatölur í meginmáli ritgerðarinnar vísa til blaðsíðna í þessari útgáfu Nordals, þ.á.m. inngangi hans sjálfs. 2 Þroskakostir (Reykjavík: Rannsóknarstofnun í siðfræði, 1992). Um höfuðstef bókarinnar, sjá nánar bls. 9-12 í „Inngangsorðum“ hennar. 3 Sjá „Einum kennt, öðrum bent“, Ritgerðirll (Reykjavík: Heimskringla, 1960), bls. 152. 4 Sjá t.d. Einlyndi og marglyndi (Reykjavík: Hið íslenzka bókmenntafélag, 1986), bls. 233. 5 „Efnishyggja og húmanismi Stepháns G. Stephánssonar“, Tímarit Máls og menn- ingar, 14 (2-3) (1953), bls. 125. 6 Sama rit, bls. 129. Þrátt fyrir andóf sitt gegn löghyggju og hóphyggju, sem hér á eftir er talið granda hinni marxísku túlkun á heimssýn Stephans, má þó til sanns vegar færa (eins og Viðar Hreinsson bendir mér réttilega á) að sumt í hugsun Stephans sé jafnaðarstefnukyns — í víðustu merkingu. Þar má nefha hugmyndir hans um samfélagslegt jafnrétti, andstöðu gegn arðráni og kúgun og áherslu hans á vinnuna sem verðgildisuppsprettu og gleðigjafa. TMM 1995:4 29
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.