Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 122

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 122
þýðir að saga mannanna stöðvast en hún þýðir um leið að ný vídd, utan hinnar hefðbundnu tvíhyggjusögu, opnast. I Augu þín sáu mig eru endalok hins vestræna hugsanagangs í raun sett á svið. Þau eru sett fram með öllum sínum þunga og með öllum sínum dramatísku afleiðingum fýrir söguskilning og hugmyndafræði Vesturlanda. En um leið er annars konar víddum sem eru utan þessarar tvíhyggju lýst. Englarnir og demónarnir fljúga burt inn í nýja veröld sem enn er óorðuð og sem enn er ekki annað en hugmynd um veruleika. Og þegar allar klukkur í Kukenstadt stöðvast heyrist aðeins rödd Gólemsins. Hann segir frá þeim dögum að hann varð til úr leir og vessum þess gamla en fæddist til hins nýja. Tungumál skáldsögunnar, magnaðar og dularfullar myndir hennar, taka lesandann með sér inn í nýtt rými. Því í raun heldur Sjón fast í hina pólitísku hugsun súrrealismans. Þá hugmynd að nota hugarflugið til að brjóta sér leið inn í samfélagið og umbylta því með ímyndunaraflinu. Þessi pólitíski grunn- þráður er þó aldrei uppáþrengjandi. Hann er ekki settur ff am sem táknheim- ur sem samstundis raðar öllum boðum og merkjum í risavaxnar merking- arblokkir. Textinn er sífellt á skriði. Hann er margrása boðtæki sem sífellt er að snúa upp á þá vitneskju sem hann styðst við og veita henni í nýja farvegi. Sá sögulegi, táknlegi og guðfræðilegi heimur sem hann styðst við er ekki bara einhver hallærisleg „vísun“, eins og gagnrýnendurnir segja þegar þeir sjá eitthvað sem þeim kemur kunnuglega fyrir sjónir í textanum en hafa ekki hugmynd um hvað er. Þessi textaheimur er þéttofinn inn í frásögn sem býr til nýtt samhengi úr hugmyndunum og virkjar þær á nýjan hátt. Textinn verður að pólitísku tæki sem grípur inn í samtíðina án þess að stafa boðskap sinn ofan í hana. Það er allt gert með léttleika í þessari sögu og eins og Nietzsche sagði, þá eru erfiðar og þungar hugsanir ætíð best settar fram með léttleika og kátínu. Þessi léttleiki gerir ekki grín að samtíðinni til þess eins að staðfesta gildi hennar. Hann gagnrýnir hana ekki til þess að sýna að það er engin leið út úr henni. Hann er ígrundaður og ísmeygilegur. Á ári stöðug- leikans er texti Sjón það óstöðuga sem siglir inn í framtíðina. Aftanmálsgreinar 1 Uppgripahugsunin er nátengd viðhorfum íslensks alþýðufólks til vinnu. Sjá grein Finns Magnússonar um tengsl hugmyndaffæði vinnunnar og sjálfsmyndar al- þýðufólks á fyrri hluta aldarinnar: „Work and the Identity of the Poor: Work Load, Work Discipline, and Self-Respect“. E. Paul Durrenberger og Gísli Pálsson (ritstj.): The Anthropology of Iceland, Iowa City 1989, bls. 140-156. 2 Hér er einkum stuðst við bækur André Gorz: Adieux au Proletariat. París 1980 og Métamorphoses du travail. París 1987. Hugmyndir hans og aðrar afar áhuga- verðar kenningar um skipan vinnu og gildi hennar eru reifaðar í grein Inga 120 TMM 1995:4
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.