Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 17

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 17
Hallrangar skipi máttur bylgjukasta, þar sem hljómur orðanna fylgir því eftir sem gerist? Það er ekki aðeins að vel sé valin sú bókstafsmerking sem hann getur lagt í orðið hallrangan; þessir tveir orðliðir eiga með hljómi hvors um sig eins konar samleik, sá fyrri snöggur og stæltur, en sá síðari langdreginn á þungri hreyfingu. Áheyrand- inn verður að áhorfanda, næstum þátttakanda í átökum þeim sem þarna er lýst. Við skynjum í senn mýkt og afl vatnsins, sem svifar til þungum skips- skrokknum, mýkt /gj-hljóðsins í bylgju, og kraftinn sem býr í tvöfalda t-inu í máttur. En með st-hljóðinu í kasta er sem skipið taki dýfu með boðaföllum og hvæsi. Lesarinn sér og heyrir sjólagið fyrir sér. Snorri Hjartarson, einn mesti formsnillingur okkar á þessari öld, segir um fjallið: Flughamrabratt og rökkurdimmurautt rís það úr breiðum öldum laufgrænna hæða, löðri hvítra blóma Þverhnípið í merkingu orðsins bratt magnast af hljómi þess, og síðan enn af hljómi orðsins rauttvegna hendingarinnar, enda þótt merking þess orðs sé alls óskyld; jafnvel tvöfalda k-ið í rökkurleggst á sömu sveif. Hins vegar verða m-in í hamra og dimmu til að mýkja og milda þennan harða svip, svo ygglibrúnin verður að þungbúnu og tigulegu yfirbragði: Flug-humra-bratt og rökkur-dimmw-rautt En síðan kemur líkingin af hafinu með „breiðum öldum laufgrænna hæða, löðri hvítra blóma.“ Hér er algjör andstæða, ekki aðeins í línum og litum heldur einnig í hljómum: í stað hendinganna bratt-rauttkoma hér hending- arnar breiðum-hœða-löðri og láta hljóma-mýkt sína taka undir við merking- una til fullkomnunar þessari listrænu mynd. Einatt er áherzlulaust h nokkuð ótraustur samhljóður, ekki sízt þegar áherzlulaus sérhljóður fer á undan; þá getur komið upp hljóðgap, sem venjulega fer illa. Ekki er þó alltaf svo. í alkunnri barnagælu segir: Láttu’hann ekki Hólsbola heyra til þín, Manga. Þarna þurfa orðin Láttu hann að renna saman í Láttann til þess að kröfum bragformsins sé fullnægt. Samruninn er í senn eðlilegur og æskilegur, og því fer hann vel. En þegar Grímur segir: TMM 1995:4 15
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.