Tímarit Máls og menningar - 01.12.1956, Side 31

HEINRICH HEINE
væri að og yrði ekki um aldur og
ævi ómagi Heinefjölskyldunnar í
Hamborg. Salómó Heine lofaði að
styrkja Heine til mennta gegn því
skilyrði, að hann læsi lögfræði og
yrði síðan málafærslumaður í Ham-
borg, það er ekki heldur ónýtt fé-
sýslumanni að eiga lögfræðing í ætt-
inni!
Sumarið 1819 kvaddi Harry Heine
Hamborg og fór heim til foreldra
sinna í Diisseldorf til að búa sig und-
ir háskólanámið. Hann náði stú-
dentsprófi og hóf síðan nám við há-
skólann í Bonn og var þar fram á
haust 1820. Frá Bonn hvarf hann til
háskólans í Göttingen, en var þar að-
eins fram til loka janúarmánaðar
1821. Þá var honum vísað frá Gött-
ingenháskóla um hálfs árs skeið og
settist hann nú að í Berlín og stundaði
nám við háskólann þar. Næstu ár
dvaldi hann í Berlín eða á heimili
foreldra sinna, sem nú voru flutt til
Liineburg, en hinn 20. júlí árið 1825
tók hann doktorsgráðu í lögum við
Göttingenháskólann. Tæpum mánuði
áður hafði hann látið skírast til
kristinnar trúar og hlaut í skírninni
nöfnin Christian Johann Heinrich
Heine. Skírnin og doktorsgráðan
áttu að gera hann samkvæmishæfan
í borgaralegu þjóðfélagi Þýzkalands.
Sú varð þó ekki raunin. Þrátt fyrir
látlausar tilraunir að afla sér öruggr-
ar borgaralegrar lífsstöðu í Þýzka-
landi — um stund hafði hann t. d.
mikinn hug á að verða prófessor í
bókmenntum við háskólann í Mun-
chen —, þá varð honum ekki vært í
ættlandi sínu, og í maímánuði 1831
sezt hann að í Parísarborg. Þar
dvaldi hann síðan ævilangt. Síðustu
sjö ár ævi sinnar var hann svo sjúk-
ur, að hann hafði aldrei fótavist.
Hann andaðist í París 17. febrúar
1856, en var grafinn 20. s. m. í
Montmartrekirkjugarðinum.
í handritum, sem fundust í fórum
Heines og gefin voru út eftir dauða
hans, standa þessi orð: „Yfir vöggu
minni Ijómaði síðasta tunglskin 18.
aldar og fyrsti árroði hinnar 19.“ Hér
er raunar um að ræða miklu merki-
legra mál en venjulegt tímatalsatriði.
Alla ævi kenndi Heine frændseminn-
ar við vithyggju 18. aldar, er öll
fyrirbrigði himins og jarðar voru
lögð í dóm mannlegrar skynsemi. Og
þó mat hann meir hið sögulega raun-
hæfa afrek 18. aldar en heimspeki
hennar. Þetta sögulega afrek var
franska byltingin 1789. Hin mikla
þjóðbylting Frakklands á 18. öld
ljómar ekki aðeins yfir vöggu
Heines, hún er ljós á vegum hans til
síðustu stundar. f ljóðum hans og
ritum í óbundnu máli fylgir franska
byltingin honum eins og vígahnöttur
— og það sem meira er: hún er bak-
svið allrar tilveru hans. Mannfrelsis-
hugmyndir hinnar miklu frönsku
byltingar marka andlega skaphöfn
hans frá vöggu til grafar. Þetta
125