Tímarit Máls og menningar - 01.12.1956, Qupperneq 87

ÚTLENDIR MENN
orðið útlendur hafi ekki verið notað um Norðmenn, og ætti ekki að þurfa
að ræða það nánar.
IV
Allar líkur benda til þess, að íslendingar hafi haft Norðmenn einkum í
huga, þegar þeir vilja svara „útlendum mönnum“, sem brugðu þeim um
þrælslegan uppruna. íslendingar áttu meiri samskipti við þá en aðrar þjóðir,
og auk þess benda fornritin til þess, að Norðmenn hafi litið niður á íslend-
inga. Norðmenn kölluðu íslendinga mörlanda og öðrum uppnefnum, og í
því felst ekki einungis bending um mataræði og útflutningsvörur íslendinga.
Norðmenn hafa gert sér fyllilega ljóst, að íslendingar voru þeim ólíkir um
margt, og það eitt nægði til þess, að þeir töldu þá sér síðri. Og Norðmönn-
um hefur komið kynlega fyrir sjónir, að íslendingar áttu engan konung yfir
sér, og hefur þótt það lítilmótlegt. Og auk þess er ekki ósennilegt, að varð-
veitzt hafi sagnir í Noregi um norræna illvirkja, sem leitað höfðu til íslands
að nema þar land. Að lokum má henda á það, að Norðmenn hafa vitað um
vestrænan uppruna margra íslendinga, enda hefur yfirbragð sumra íslend-
inga, sem heimsóttu Noreg, borið rækilegt vitni um ónorrænt kynferði.
V
í upphafi Landnámabókar er vikið að riti eftir enska prestinn Beda hinn
fróða, og einnig er þar minnzt á önnur ensk rit, þótt þau séu ekki nafngreind.
Það er því einsætt, að þeir, sem tóku ritið saman, hafa haft kynni af enskum
sagnfræðiritum. Það er ef til vill djörf ályktun að halda, að þeir hafi haft þau
að fyrirmyndum, en hitt er mjög sennilegt, að ensk rit hafa verið til hvatn-
ingar. Um Engilsaxa var að þessu leyti svipað ástatt og íslendinga, að þeir
höfðu yfirgefið heimkynni sín og sezt að í öðru landi á sögulegum tíma og
vissu því mikið um feril þjóðar sinnar á hinu nýja landi. Engilsaxar komust
snemma í kynni við kristna menningu og höfðu ritað mikið um sögu sína,
þegar Landnáma var enn óritiið. íslendingar kynntust einhverju af þessum
ritum, eins og getið er um í upphafi Landnámabókar. Og það virðist einnig
vera hið sama, sem átt er við með orðunum: „enda eru svo allar vitrar
þjóðir, að vilja vita upphaf sinna landsbyggða“. Hinn ókimni höfundur þeas-
arar greinar vill, að íslendingar semji rit til að andmæla norskum óhróðri,
og hann veit, að menningarþjóðir hafa fengizt við sams konar viðfangsefni.
Hugmyndin er sótt til „viturrar þjóðar“, sennilega Englendinga, en Norð-
menn eru hinir útlendu menn, sem tilefni hafa gefið til svarsins.
181