Tímarit Máls og menningar - 01.12.1956, Page 103
WILLIAM HEINESEN
Færeyskar bókmenntir
Færeyjar liggja í miðju norður-
hafi, í því sem næst sömu fjar-
lægð frá Noregi íslandi og Skotlandi.
í heiðskíru veðri sjást hreinar sam-
felldar línur eyjanna sem einkennast
af háum fjöllum með hjalla og tinda.
En oftast nær er eyjaklasinn að
nokkru eða öllu leyti undir áhrifum
skýjanna. Landslagið er þá endi-
markalaust og afbakað af þámi og
þoku, sameinað furðulegum skýja-
bólstrum, svo erfitt getur orðið að
aðgreina ský og land. Sumarið er
stutt og á vetrum herja ill veður
landið og eru oft langvinn, svo sam-
göngur hindrast milli eyjanna.
Skapgerð færeysku þjóðarinnar og
andlegt líf á eyjunum hefur mótazt
mjög af veðráttu landsins og fjar-
stöðu þess. Saga evjanna er að hálfu
raunasaga og hálfu hetjusaga lítillar
þjóðar sem öldum saman var falin
og gleymd í einveru hafsins, svo
rækilega að fyrst nú á okkar dögum
hafa aftur hafizt samskipti við nán-
ustu frændur hennar annarstaðar í
norðri.
Færeyjar byggðust kringuin árið
800 frá Noregi. íslenzka Færeyinga-
sagan getur sérstaklega höfðingjans
Þrándar í Götu, einkennilega fjöl-
lynds manns sem Ólafur Tryggvason
kvað, samkvæmt sögunni, hafa talið
„einn hættulegastan mann á norður-
löndum“. Þegar frá er talinn þessi
skýrt og lifandi skráði kafli úr forn-
sögu Færeyja má segja að saga
þeirra sé myrkri hulin eða rökkri.
Til ársins 1000 eru eyjarnar því sem
næst sjálfstætt ríki sem hefur sín eig-
in lög og eigið þing. Árið 1035
verða Færeyjar norskt lén og skatt-
land, kristni er tekin og landið verð-
ur biskupsdæmi undir erkibiskups-
stóli Niðaróss. 1380 ganga eyjarnar
ásamt Noregi undir Danakonung.
Lega Færeyja milli íslands og
Noregs gerði það að verkum að þær
höfðu náið samband við þessi lönd á
tímabili sem var mikilsvert fyrir nor-
ræna menningu. Það er vel hugsan-
legt að Færeyingar hafi á miðöldum,
eins og fslendingar, iðkað ritlist og
bókagerð, en hér hefur ekki varð-
197