Tímarit Máls og menningar - 01.12.1956, Side 122

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
liaft hafa víðtæk áhrif á nútíma sál-
fræði og sálsýkifræði.
Ýmis sálræn fyrirbrigði, sem
menn vissu lítið um áður, hefur
Freud uppgötvað, rannsakað og gef-
ið nafn. Hefur hann því aukið þekk-
ingarforða almennrar sálfræði að
mun. Má t. d. nefna dulvitund og
bælingu og ýmis tengd fyrirbrigði,
svo sem mótstöðu, réttlætingu (ra-
tionalisation), afturhvarf (regres-
sion), göfgun o. fl. Áður er nefnd
greining Freuds á þáttum sálarlífs-
ins í sjálf og aðra þætti.
Upphaflega var litið á kenningar
Freuds sem sérstaka stefnu innan sál-
fræðinnar. Nú eru mörkin þó að
mestu horfin milli sálkönnunar og al-
mennrar sálfræði.
Margar af kenningum Freuds, eða
þær þeirra, sem staðizt hafa dóm
reynslunnar má nú lesa um í kennslu-
bókum um almenna sálfræði, þær
eru orðnar óaðskilj anlegur hluti al-
mennrar sálfræði. Nokkrar af kenn-
ingum hans má enn deila um, og
frekari rannsókna er þörf áður en
felldur er endanlegur dómur um þær.
Hinar miklu framfarir, sem orðið
hafa í flestum vísindagreinum á síð-
ari árum, eru ekki verk fárra manna,
heldur eru þær verk fjölda manna,
sem hafa unnið að vísindalegum
rannsóknum, eða dregið fræðilegar
ályktanir af reynslu sinni við hagnýt
störf.
I flestum vísindagreinum hafa þó
endrum og eins komið fram afburða-
menn, sem hafa sett fram ný sjónar-
mið eða bent á nýjar leiðir, sem
síðan hafa leitt til stórstígra fram-
fara.
Freud er einn þessara manna.
Hann lagði nýjan grundvöll, sem
mikið fræðilegt og hagnýtt starf hef-
ur verið byggt á síðan, þótt hann
uppgötvaði ekki hinn endanlega
sannleika í fræðigrein sinni, en það
hefur heldur enginn einn maður gert
í neinni vísindagrein.
Ég tel óhætt að fullyrða, að eng-
inn einn maður hafi lagt jafn stóran
skerf til þróunar nútíma sálfræði og
Freud gerði. Hann notaði snilligáfu
sína til að rannsaka þau svið sálar-
lífsins, sem lítt höfðu verið rannsök-
uð til þessa, og náði undraverðum
árangri. Margir hafa notið góðs af
verkum hans og margir munu gera
það.
Hann má telja einn af velgerðar-
mönnum mannkynsins.
216