Tímarit Máls og menningar - 01.12.1956, Page 154

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
ir rafmagnsdælu sem þeir höfðu feng-
ið nýlega til að dæla vatni úr brunni
upp á hrísgrjónaakrana. En skammt
þaðan var annar brunnur í kálgarði
þar sem asni gekk í kringum vatnshjól
og dældi smáseytlum af vatni upp í
rennur á milli beða. Landbúnaðarvél-
ar áttu bændurnir ekki, en fengu þær
léðar frá vélastöð ríkisins skammt
þaðan. Akrarnir voru prýðilega hirtir
og öll umgengni á þeim í bezta lagi.
Hins vegar voru byggingar fátækleg-
ar og torskilið hvernig þessi íbúa-
fjöldi mætti komast þar fvrir. En okk-
ur var sagt að öll áherzla hefði verið
lögð á jarðræktina enn sem komið
væri, íbúðarhúsin kæmu seinna. Og á
því er enginn vafi. Þegar við vorum
að fara úr þorpinu sáum við börnin
koma úr skólanum. Þau voru hrein og
hraustleg og þokkalega klædd; um
það bil sem þau verða vaxin úr grasi
munu þau naumast una þeim húsa-
kynnum sem forfeður þeirra hafa orð-
ið að nýta um langan aldur.
Forn menning og ný
Það er mikil lífsreynsla fyrir mann
sem lengstuin lifir og hrærist í heimi
bóka og annars lesmáls að vera allt í
einu kominn í land þar sem hann er
ekki aðeins mállaus nema fyrir munn
túlka, heldur einnig með öllu ólæs,
jafnvel á einföldustu hluti svo sem
götunöfn og aðrar opinberar leið-
beiningar á strætum úti. Sumir okkar
höfðu haft það sér til dundurs á leið-
inni í gegnum Ráðstjórnarríkin að
stafa sig fram úr auglýsingum, mat-
seðlum og öðrum viðlíka bókmennt-
um með tilstyrk rússneskrar vasaorða-
bókar, og þótti nógu erfitt, en þegar
komið var til Kína fannst okkur sem
allir vegir hefðu verið færir í Rússa-
veldi hjá því sem nú var fyrir augum
og eyrum. Og ekki batnaði sálar-
ástandið þegar farið var ofurlítið að
hnýsast í bóklega menningu þessarar
merkilegu þjóðar. Heimsókn okkar á
þjóðbókasafnið í Peking verður mér
lengi hugstæð. Þarna stóðu endalaus-
ar hilluraðir — í safninu eru um hálf
fimmta miljón binda — að langmestu
leyti fullar af bókum á kínversku,
bókmenntum stórþjóðar í hátt á
þriðja þúsund ár, og obbinn af þessu
lokuð bók fyrir vestrænum mönnum.
Okkur voru sýndar bækur sem prent-
aðar voru austur þar um sama leyti og
Hrafna-Flóki gleymdi að heyja handa
skjátunum sínum og varð fyrsti hor-
kóngur á íslandi. Og þessar bækur
geta Kínverjar lesið þann dag í dag,
svo er hinu óárennilega letri þeirra
fyrir að þakka, því að það hefur litl-
um breytingum tekið síðan prentöld
þeirra hófst. En um það leyti sem fs-
land byggðist áttu þeir klassískar bók-
menntir sem voru meira en þúsund
ára gamlar. íslenzkar fornbókmenntir
og samhengið í íslenzkum bókmennt-
um eru engar sérlegar stórfréttir hjá
slíkri þjóð.
En við sáum nóga aðra vitnisburði