Andvari - 01.01.1974, Blaðsíða 12

10
JÓHANN IIAFSTEIN
ANDVABI
sú meginbreyting varð á kjördæmasbipuninni og kosningalögum í sam-
ræmi við það árið 1959, að landinu var skipt í átta kjördæmi með hlut-
fallskosningum, og hefur við það setið síðan. Að sjálfsögðu þarf enn
rnargt að lagfæra, þótt miðað hafi í rétta átt til aukins réttlætis, en stöð-
ugar búsetubreytingar knýja á um endurskoðun, sem getur naumast verið
langt undan.
Áður en lengra er haldið, getur verið fróðlegt að kynnast skoðunuin
Bjarna Benediktssonar á eiginleikum forystumanna um það leyti, er hann
sjálfur tók við borgarstjórastarfinu í Reykjavík, og koma þær meðal annars
fram í ræðu, er hann flutti á finnu ára afmæli Vöku, félags lvðræðis-
sinnaðra stúdenta, 19. marz 1940.
Þar segir Bjarni m. a.: ,,Til þess að taka að sér forsjá í málum ann-
arra, að stjórna þeim, þarf ætíð mikla þekkingu. Stjórnmálamaðurinn
verður m. a. að þekkja land sitt, gæði þess og torfærur, þjóð sína, kosti
hennar og galla, viðskipti hennar við aðrar þjóðir og geta gert sér grein
fyrir, hver áhrif atburðir með þeim nruni hafa á hag hennar. Svo verður
hann að þekkja sjálfan sig, mannlegt eðli, veilur þess og styrkleika." Enn-
fremur segir hann: „Ekki er nóg að gera sér grein fyrir möguleikuin og
hafa skyn á að velja þann rétta. Til viðbótar verður að hafa kjark til að
standa með því, sem maður telur rétt, og þora að framkvæma það, hvað
sem tautar.“ Loks segir hann eftirfarandi: „Starf stjórnmálamannsins hlýtur
því ætíð að verða örðugt, en örðugast er það, þar sem lýðræðisstjórn ríkir.
Annars staðar geta stjórnmálamenn látið sér í léttu rúmi liggja, hverja
dægurdóma störf þeirra fá. En í lýðræðislandi verður hver sá, sem halda
vill áhrifum sínum, hver sá, er trúir á eiginn málstað, að sannfæra al-
menning um, að ákvarðanir hans og athafnir séu réttar. Þetta leiðir þann,
sem til forystu hefur verið settur, eðlilega oft í þá freistni að velja heldur
þá leiðina, sem almenningi er geðþekkari, heldur en hina, sem forystu-
maðurinn telur rétta. En um leið er forystan farin og stjórnmálamaðurinn
þar með búinn að bregðast skyldu sinni."
Það er hollt hverri þjóð, ekki sízt smáþjóð sem Islendingum, að eiga
forystumenn nreð slíka kjölfestu í hugarfari. Þótt Bjarni Benediktsson
yrði ekki nema liðlega sextugur, var hann síðustu áratugi að meira eða
minna leyti riðinn við flest stórmál þjóðarinnar og hafði beina forystu í
mörgum þeirra. Þar má nefna endurreisn lýðveldis á Islandi 17. júní 1944