Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1974, Blaðsíða 74

Andvari - 01.01.1974, Blaðsíða 74
72 GUNNAR TUORODDSEN ANDVARl öðrum. Stjómarskráin var staðfest 19. júní, og ltafa íslcnzkar konur síðan haldið þann dag hátíðlegan til minningar um þcnnan mikla sigur í réttindabaráttu þeirra. Árið 1918 var gerður sambandssáttmál- inn við Dani. Fullveldi fslands var viður- kennt. Afleiðing þcss var brcyting á ís- lcnzku stjórnarskránni 1920. Síðan stóð hún óbrcytt í 14 ár. Á árunum 1931-1934 stóðu harðar deilur um kjördæmaskipun og tilhögun Alþingiskosninga, og lciddu þær til stjórn- arskrárbreytingar 1934. Landkjörið, sem staðið hafði í tæp 20 ár, var afnumið, en tekið upp það nýmæli, að hafa skyldi allt að 11 uppbótarþingsæti til jöfnunar milli þingflokka, svo að hver þcirra hcfði þing- sæti í sem fyllstu samræmi við atkvæða- tölu sína við almennar kosningar. Kosn- ingarréttur var þá einnig rýmkaður, ald- ursmarkið lækkað úr 25 árum í 21 ár og sveitarstyrkþegum veittur kosningarréttur. Enn fremur skyldu fjárlög afgrcidd i sameinuðu þingi, í stað þess að áður gcngu þau milli deilda eins og önnur lagafrumvörp. Deilur um kjördæmaskipunina héldu áfrant, og var stjórnarskránni þess vegna breytt, bæði 1942 og 1959, en þá var sú kjördæmaskipun ákveðin, sem nú gildir. 1944 var fýðveldið stofnað og gerðar þær breytingar einar á stjórnarskrá, sem leiddi af því, að forseti kom í stað kon- ungs, að ísland tók öll sín mál í eigin hendur og sambandslögin féllu úr gildi. 1968 var kosningaraldur færður úr 21 ári niður í 20 ár. EnAurskoðim stjórnarskránnnar. Eins og sjá má á þcssu yfirliti, hefur stjórnarskránni verði breytt ýmislega á því aldarskeiði, scm liðið er frá setn- ingu hennar. Þessar breytingar hafa flestar stefnt til aukins frelsis og sjálfs- forræðis og orðið þjóðinni til farsældar. Mörg ákvæði stjórnarskrárinnar hafa stað- izt tímans tönn og standa enn í fullu gildi. En þróun heillar aldar skapar þörf fvrir cndurskoðun, endurmat á ýrnsu því, sem gamalt er. Ný viÖfangsefni rísa, sem glíma þarf við. Sum þeirra eru þess eðlis, að æskilegt væri að sctja um þau ákvæði í stjórnarskrá. Þess vegna er eÖlilegt, að Alþingi hcfur ákveÖiÖ að endurskoða stjórnarskrána. Af þeim fjölmörgu atrið- um, scm til greina koma við slíka endur- skoðun, skulu þcssi nefnd: l.Skipun Alþingis, hvort þingið skuli vera ein málstofa; starfshættir Alþing- is og starfsaðstaða. 2. Kjördæmaskipun. Kannað sé með hlið- sjón af íslenzkri rcynslu og úrlausn- um annarra þjóða, hvort unnt sé að samræma á viÖhlítandi hátt einmenn- ingskjördæmi og hlutfallskosningar. Þarf að stefna að því, að persónu- kosningum verði við komið, þannig að kjósendur geti valiÖ ekki aðeins um stjórnmálaflokka, heldur einnig um rnenn, frcmur en nú er. 3. KosningarréttarskilyrÖin. 4. Kosningaskylda, hvort á móti kosning- arrétti eigi að skylda hvern kjósenda til þess að neyta atkvæÖisréttar að forfallalausu. 5. ÞingræÖiÖ, hvort setja skuli í stjórn- arskrána reglur um þingræði og um heimild forseta til þess að skipa minni- hlutastjórn og utanþings- eða embætt- ismannastjórn. Athuga þarf lciðir til þess að draga úr hættu á langvarandi stjórnarkrcppum. 6. Þingflokkar cru orðnir svo mikilvæg- ur þáttur í störfum Alþingis og stjóm þjóðmála, að cÖlilegt er, að í stjórnar-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.