Andvari - 01.01.1974, Blaðsíða 104

102
ARNÓR SIGURJÓNSSON
ANDVARI
málaferli hafi verið milli þeirra frændanna þar í tuttugu ár og deilt um smá-
muni eina, að því er öðrum sýndist. Þegar ég horfði frá veginum á hraun-
garðinum við ána upp að bænurn, greip mig sú hjátrú, að þessar látlausu deilur
hefðu lcallað guðsreiði yfir þetta höfuðhól og því yrði því sökkt í djúpan hyl. Svo
leið saga og samtíð þjóðarinnar um liug mér. Sokkið hafði þjóðin eitt sinn i
svipað hyldýpi og var verið að kalla yfir Halldórsstaði, og mig greip sá ótti, að
sá tími væri nærri, að svo mundi fara öðru sinni.
Er ég kom að Þverá, hirti mér fyrir augum. Þar blasti við mér bær, sem
mér fannst fegurst byggður bær, sem ég hafði séð á Islandi, nýtt íhúðarhús,
nýtt fjós, ný fjárhús og öll umgengni eins og ég hafði bezta séð. Gamli bærinn
var enn á sínum stað, en íhúðarhúsið nýja og fénaðarhúsin á nýjum stað, nokkru
innar á túninu, og hafði þeim húsum öllum verið valinn staður af smekk-
vísi. Túnið hafði stækkað, og stækkun þess fór einstaklega vel, þar hafði þess
einnig verið gætt, að auka fegurð jarðarinnar. Á öllu því, sem fyrir jörðina
hafði verið gert, var snilldar handbragð, hvert verk hafði verið unnið af ást
og alúð.
Hjónin á Þverá voru ekki heima, er ég kvaddi dyra, en ég náði tali af
þeim í síma, og þau voru búin til heimferðar. Meðan ég beið Jónasar, skoðaði
ég fjárhúsin, en þau höfðu síðast verið byggð nýju húsanna og af mestri
vandvirkni þeirra allra, og svo var þriflegt kringum þau, að því var líkast, að
hverri sauðkind hefði verið kennt að þurrka af klaufunum, áður en hún gekk
heim að húsi sínu. Svo beið ég á bæjarhlaði, hlýddi á niðinn í Laxá og horfði
niður yfir túnið, engið og hraunbogann til árinnar, þar sem hún rann milli
grösugra bakka og víðivaxinna hólma niður dalinn með flúð og streng og
lygnan hyl til skipta. Mér fannst þá stundina í kyrrum blæ við hnígandi sól,
að ekki væri fegurra af nokkru bæjarhlaði á íslandi.
Svo minnisstæð sem mér er stundin þarna á bæjarhlaðinu, eru mér enn
ríkari í minni viðræðurnar við Jónas um kvöldið. Þær voru svo ríkar af fögnuði
yfir því, hvernig synir hans höfðu hjálpað honurn til að byggja þennan nýja bæ
fyrir hann í ellinni og handa þeirri kynslóð, sem væri að korna. Nærri hvert
handtak væri þeirra handtak og hvert handtak vel af hendi leyst, þó að þeir
liefðu allt til þess lært heima. Svo höfðu dæturnar hjálpað þeim og móður
sinni til að búa íbúðarhúsið að smekk þeirra allra á heimilinu. — En í fylgd
þessa fagnaðar var harmur hans um framtíð dalsins. Nú ætti að sökkva allri
byggð dalsins í djúpt vatn nema tveimur jörðum, sem ekki væri unnt að halda í
byggð, er hinar væru sokknar. Hann hafði mælt það nákvæmlega, hvar strandlína
vatnsins, sem átti að koma í dalnum, mundi liggja um túnið hans, nokkrum