Andvari - 01.01.1974, Side 20

ANDVAIÍI
18 JÓHANN HAFSTÉIN
honum mundi þykja það óþörf spurning, ef hann væri að þ\'í spurður,
hvort hann vildi nú ekki una þessum kjörum sínum enn um sinn, þegar
sá tími væri kominn, að hann ætti rétt á algeru frelsi.
En aðstaða íslenzku þjóðarinnar er eftir sambandslögunum einmitt
hin sama og hónda þess, sem nú var lýst.
Islendingar mega að vísu setja sér lög, en þau hafa ekki stjórnskipu-
legt gildi, nema konungurinn í Kaupmannahöfn samþykki þau. Islend-
ingar fara ekki sjálfir með utanríkismál sín og mega enga samninga gera
við önnur ríki, nema í samráði við eða fyrir atbeina danska utanríkisráðu-
neytisins, og konungurinn í Kaupmannahöfn verður að samþykkja þá, til
þess að þeir hafi nokkurt gildi. Islendingum er að vísu heimilt að hafa
eigin varðskip til gæzlu landhelgi sinnar, en þeim eru jafnframt til frekara
öryggis fengin dönsk skip til gæzlunnar. Islendingar eiga að vísu sjálfir
land sitt, en þeir eru skyldir til að þola þrjátíu sinnurn mannfleiri þjóð,
Dönum, öll hin sömu not af landinu og þeir sjálfir hafa.
Ætla mætti, að ekki þyrfti að hvetja neinn Islending til að una slíku
frelsi eigi lengur en hann er skyldur til samkvæmt ströngustu lögum. En
sjálfstæðisbarátta þjóðarinnar er orðin löng, og í henni hefur margt furðu-
legt fyrir komið.
Elin langa sjálfstæðisbarátta þjóðarinnar hefur verið þríþætt. Engan
getur undrað, þó að hin gamla yfirráðaþjóð okkar, Danir, hafi verið tregir
til að sleppa völdum sínum hér á landi. Slíkt er í samræmi við mannlegt
eðli. Ovild þeirra til íslendinga hefur áreiðanlega ekki ráðið afstöðu
þeirra, enda hefur hún sjálfsagt aldrei verið fyrir hendi. Metnaður og
hagnaðarvon hafa eflaust haft einhver áhrif. Þetta hafa samt ekki verið
aðalorsakirnar. Bein góðvild hefur sennilega ráðið mestu um. Eftir alda-
langa stjórn Dana á landinu var hag íslenzku þjóðarinnar svo komið, að
beztu menn þeirra trúðu því í alvöru, að Island væri ómagi, sem Danmörk
mætti eigi hendi af sleppa, heldur yrði með ærnum kostnaði að treina
í lífið.
Engan getur undrað, þó að erlendar þjóðir hafi yfirleitt látið sig
sjálfstæðisbaráttu íslenzku þjóðarinnar litlu skipta. Af eðlilegum ástæðum
hefur þekking þeirra á málefnum Islands verið lítil og áhuginn á þeim
enn minni. Þeim, sem lítið þekkja til lands eða þjóðar, hlýtur að sýnast
það ganga kraftaverki næst, ef svo lítilli þjóð sem Islendingum tækist að