Uppeldi og menntun - 16.02.2007, Qupperneq 67

67
Uppeldi og menntun
16. árgangur 2. hefti, 2007
GUÐRÍÐUR ADDA RAGNARSDÓTT IR
Hvernig rættist spáin?
Dreng með einhverfu kennt að greina málhljóð og lesa
með beinum fyrirmælum1 og hnitmiðaðri færniþjálfun2.
Átta ára dreng með einhverfu var kennt að greina málhljóð og lesa með aðferðunum beinum
fyrirmælum og hnitmiðaðri færniþjálfun. Kennt var á tveimur tímabilum. Á fyrra tímabilinu
var verkfærni nemandans í að umskrá bókstafi og málhljóð ásamt hljóðblöndun þjálfuð ræki-
lega. Sömu kennsluaðferðum var síðan beitt til að auka leshraða hans á þremur heildstæðum
textum. Seinna tímabilið var verkfærnin rifjuð upp, og hraðlestur á ýmsum textum í samfelldu
máli æfður eftir það. Gögnin sýna að eftir 53 stunda kennslu og þjálfun í að umskrá málhljóð
í bókstafi og bókstafi í málhljóð gat nemandinn lesið heildstæðan texta. Því var spáð að með
sömu kennslutækni gæti hann á einni viku tvöfaldað lestrarafköst sín á sama efni. Gögnin voru
skráð og greind á stöðluðum hröðunarkortum. Þau sýna að spáin gekk eftir á upprunalega text-
anum sem var prófaður og á öðrum textum sem voru kenndir. Þau sýna einnig að lesfærnin
færðist yfir á nýtt efni sem ekki hafði verið kennt. Gögnin sýna að þegar þjálfun var hætt áður
en færnimiðin náðust fór nemandanum aftur þegar hlé var gert á kennslunni. Þá sýna gögnin
að eftir að færnimiðin náðust í þjálfuninni hefur áunnin færni haldist ári eftir að kennslunni
lauk. Niðurstöðurnar eru í samræmi við birt gögn úr starfi þeirra sem nota bein fyrirmæli og
hnitmiðaða færniþjálfun í kennslu.
INNGANGUR
Í greininni verður sagt frá framförum átta ára drengs3 með dæmigerða einhverfu sem
kennt var að lesa með því að greina og umskrá (decode) málhljóð í bókstafi og bókstafi
í málhljóð og kveða að þeim, þ.e. blanda málhljóðunum hratt saman eftir röð bókstaf-
1 Bein fyrirmæli eru þýðing höfundar á kennsluaðferðinni Direct Instruction (DI). Fyrirmæli vísa til
hinnar stuttu, tíðu og stýrandi íhlutunar kennarans sem m.a. einkennir DI og greinir aðferðina frá
öðrum aðferðum í kennslu, svo sem hefðbundnum útskýringum, æfingum og verkefnavinnu.
2 Hnitmiðuð færniþjálfun er þýðing á Precision Teaching (sjá Guðríður Adda Ragnarsdóttir, 2004).
3 Kennslan var greidd af foreldrum nemandans. Höfundur þakkar þeim nána og góða samvinnu.
Deildarstjóra sérkennslu í skóla nemandans er einnig þökkuð lipurð og margvísleg aðstoð.