Uppeldi og menntun - 16.02.2007, Blaðsíða 24

„OFSALEGA ERF I T T OG ROSALEGA GAMAN“
24
persónur. Þetta tímabil samsvarar „íhugunar“-tímabili Moir (1999). Vert er að hafa í
huga að kennararnir átta voru á mjög misjöfnum aldri en þrátt fyrir það virtist starfið
krefja þá um ákveðinn persónuþroska, sem leiðir hugann að því hvort kennarar þurfi
að hafa tiltekinn persónuleika til að bera. Síðasta tímabilið í líkani Moir kallar hún
„eftirvæntingu“ eins og fyrsta tímabilið og greinilegt er að finna má samsvörun við
það því allir viðmælendur mínir voru farnir að horfa til næsta skólaárs, hlökkuðu til
að takast á við það og að geta byggt á fenginni reynslu af fyrsta starfsárinu og auknum
persónulegum þroska.
SAMANTEKT OG LOKAORÐ
Þó að nýir kennarar séu með þriggja ára menntun að baki gengur þeim misvel að fást
við margþætt og flókið starf kennarans. Ljóst er að það er margt sem felst í starfinu
sem ekki er hægt að kenna í kennaranáminu en verður að lærast á vettvangnum sjálf-
um.
Meginniðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að nýbrautskráðir kennarar
horfi björtum augum til komandi starfs við lok formlegs kennaranáms. Margir þeirra
hafa metnaðarfullar hugmyndir um það hvernig þeir vilja sinna starfinu og á hvað
þeir vilja leggja áherslu.
Svo virðist sem lítill munur sé á móttöku nýliða og eldri starfsmanna þegar skólar
hefjast að hausti og að þær móttökur sem nýliðar fá uppfylli ekki þær þarfir sem nýi
kennarinn hefur í upphafi ferils síns. Viðmælendur mínir töldu sig þarfnast mark-
vissrar móttöku og handleiðslu ráðunautar sem þeir gætu leitað til með spurningar
um fagleg sem hagnýt atriði. Þeim fannst skorta á þann stuðning sem þeir þyrftu til
þess að finna til öryggis svo að þeir gætu náð árangri í starfi og fengið tækifæri til að
nýta þekkingu sína úr náminu. Afleiðingarnar virðast vera þær að nýliðum er hætt
við að lenda í erfiðleikum og streitu sem hægt væri að koma að mestu í veg fyrir með
góðri innleiðingu í starfið og góðum stuðningi. Ef þeir fá stuðning við að aðlagast er
líklegt að þeir nái meiri árangri, verði öruggari og skapi með sér jákvætt viðhorf sem
svo leiðir til meiri starfsþroska og fagvitundar.
Sé litið til þeirrar ábyrgðar sem nýliðum er falin og þeirrar tilhneigingar að líta á þá
sem fullgilda starfsmenn strax í upphafi er umhugsunarvert að ekki skuli ætlaður tími
til aðlögunar og markvissrar leiðsagnar. Það eru ekki aðeins skólastjórnendur sem
ætlast til að nýliðar standist þetta álag heldur hafa nemendur og foreldrar sömu vænt-
ingar til þeirra og reyndari kennara. Það hlýtur því að vera mikilvægt að styðja þá
þannig að þeim sé gert kleift að standa undir þeim kröfum sem til þeirra eru gerðar.
Niðurstöður úr rannsókninni eru mjög sambærilegar við erlendar rannsóknir sem
sýna fram á að fái nýir kennarar ekki góðan stuðning í upphafi sé hætta á að þeir gef-
ist upp, þrói með sér aðferðir til að þrauka af álagið, starfsþróun verði lítil og oft leiði
það til neikvæðni (Feiman-Nemser 2003). Talið er að þeim nýliðum sem fá góða og
markvissa leiðsögn og stuðning í starfi vegni betur en hinum og brottfall virðist vera
minna úr hópi þeirra kennara sem njóta skipulegs stuðnings í upphafi. (Ingersoll og
Smith 2003).