Uppeldi og menntun - 16.02.2007, Blaðsíða 22

„OFSALEGA ERF I T T OG ROSALEGA GAMAN“
22
Ætla má að það sé einmitt við upphaf starfsferils sem mikilvægast er að leiða nýliða
inn í starf með styrkri leiðsögn svo koma megi í veg fyrir það óöryggi og streitu sem
upphaf kennslunnar veldur. Feiman-Nemser (2003) bendir á að fái nýir kennarar ekki
góða aðstoð í upphafi sé hætta á að þeir gefist upp eða komi sér upp aðferðum til
að lifa af álagið en framþróun í starfi þeirra verði lítil sem engin og oft verði þeir
neikvæðir út í starfið. Þetta er einnig í samræmi við rannsókn Önnu Þóru Baldursdótt-
ur (2000) þar sem kemur fram að einkenni kulnunar kennara á fyrsta starfsári megi
rekja til lítils stuðnings í upphafi kennsluferils. Þetta er ekki síst umhugsunarvert fyrir
stjórnendur sem vilja hag nemenda og kennara sem mestan og bestan. Einnig má velta
fyrir sér hvað samkennarar geti gert til að styðja hver annan í að ná árangri í starfi
og stuðla með því að góðri samvirkni kennara. Þessir hlutir gerast ekki af sjálfu sér
og þess vegna þarf skólasamfélagið allt að taka á móti nýliðum og styðja þá fyrstu
skrefin í því að verða góðir fagmenn. Í það minnsta ættu stjórnendur að sjá til þess að
nýir kennarar séu ekki látnir afskiptalausir og að þeir þurfi ekki að uppgötva hlutina
á eigin spýtur.
Hjá Heller (2004) kemur fram sú skoðun að það sé í verkahring skólastjórnenda
að sjá til þess að tækifæri skapist til samvinnu nýrra kennara og þeirra sem reynd-
ari eru og Halford (1999) telur nauðsynlegt að skólar hlúi vel að nýliðum í kennslu
og auðveldi þeim að koma á framfæri hugmyndum sem þeir hafa með sér úr kenn-
aranáminu. Það þurfi að ræða þær og athuga hvernig þær falla að sýn skólans. Á þann
hátt skapist umræða sem geti leitt til framfara í kennslumálum.
Áður en viðmælendur hófu störf höfðu þeir háleitar hugmyndir um það að reyna
að koma til móts við þarfir hvers og eins nemanda með viðeigandi námsefni og
kennsluaðferðum. Þegar þeir litu til baka er þetta eitt af því sem þeir segjast hafa
átt í hvað mestum erfiðleikum með og segja að þeir hafi „lent“ í því að skipuleggja
kennslustundir með heildina í huga en ekki einstaklinginn. Hugsanlega stafar þetta
af því að þeir noti ekki kennsluaðferðir sem hæfa aðstæðum og þyrftu að fá leiðsögn
um lausn vandans.
Aga- og bekkjastjórnun var einnig einn þeirra þátta sem nýliðarnir höfðu áhyggjur
af áður en þeir hófu störf og svo virðist sem viðmælendur mínir hafi reiknað með því
að lenda í vanda hvað þetta varðar Þeir viðurkenndu að hafa átt í vandræðum hvað
aga- og bekkjastjórnun varðar, en athyglisvert er að þeir töldu eftir á að sá vandi hefði
ekki verið meiri en þeir bjuggust við. Þeir útskýrðu sjálfir að sennilega hefðu þeir
ekki beitt réttum kennsluaðferðum eða ekki verið nægjanlega ákveðnir og öruggir í
framgöngu gagnvart nemendum. Þetta samræmist skoðunum Westerman (1991), að
nýliðar eigi erfitt með að sjá fyrir ýmsa þætti í kennslustundinni sem ekki eru sýni-
legir eða áþreifanlegir, þeir horfi fremur á sýnilega þætti. Hugsanlegt er að umfjöllun
um aga- og bekkjarstjórnun sé á þann veg í náminu að nýliðarnir hafi gert sér grein
fyrir vandanum fyrirfram. Það er þó áleitin spurning hvort nýju kennararnir séu sjálf-
ir hæfir til að dæma um hvort þetta vandamál sé til staðar hjá þeim eða ekki miðað
við það eftirlitsleysi sem þeir búa við. Enn fremur má spyrja hvort þeir hafi kjark til
að viðurkenna fyrir samkennurum eða stjórnendum að ekki sé allt eins og þeir vildu
hafa það. Þessar áhyggjur viðmælendanna samræmast niðurstöðum í erlendum rann-