Tímarit Máls og menningar - 01.12.1956, Síða 108

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
hagnýtum og jafnvel af veikum mætti
fjárhagslega. Hann var búfræði-
kandídat að menntun og ferðaðist á
yngri árum um Danmörku, Svíþjóð
og Skotland. Ljóð þau og leikrit sem
hann lét eftir sig bera bæði vitni um
mikla kýmnigáfu og eftirtekt, íhygli
og svo mikla bjartsýni, að jafnvel
harðsvíruð tæringin, sem loks varð
honum að bana, gat ekki bugað hana.
Það lýsir Effersöe vel að hann orti
bjartsýnt „mótkvæði“ gegn kvæði J.
P. Jacobsens „Þess bera menn sár,“
undir sama hætti, til að verja sig
gegn þrúgandi áhrifum þessa þung-
yndislega kvæðis.
Jóannes Paturson, hinn þekkti
kóngsbóndi og stjórnmálamaður,
nokkru yngri en Effersöe, var einnig
bjartsýnis- og bardagamaður. Hann
var hrifinn af fornbókmenntunum og
norrænni menningu og fróður um
þau efni. Mál hans var dálítið tyrfið
og hlaðið karlmennskulegum krafti,
og Ijóð hans eru full af áhuga, þjóð-
ernislegir baráttusöngvar og hvatn-
ingakvæði, og svipar til fornu kvæð-
anna.
Til þessa þjóðlega vakningartíma
færeysku þjóðarinnar teljast einnig
þrír ágætir leiðtogar: málvísinda-
maðurinn Jakob Jakobsen, gagn-
fræðaskólastjórinn Símun av Skarði
og prófasturinn Jacob Dahl. Þessir
mætu menn þjóðarinnar og kennarar
— og margir fleiri samtímamenn
þeirra — ortu meira og minna í hjá-
verkum, en þeir voru allir störfum
hlaðnir og prófasturinn, Jacob Dahl,
þýddi svo að segja alla biblíuna á
færeysku. Þeir voru frumkvöðlar
þess að á furðulega skömmum tíma
var ortur mesti aragrúi ættjarðar-
söngva sem margir eru í miklum met-
um hjá Færeyingum og enn sungnir
við hátíðleg tækifæri.
Sá sem þetta ritar lítur ekki með
lítilsvirðingu á frístundaskáld, eins
og sumum atvinnurithöfundum hætt-
ir við. Reynsla mín er sú að þar sem
skáldskapur er mikið stundaður í
hjáverkum verða oft til góðskáld, því
þar er frjósamur jarðvegur. Vegna
yfirlitsins er það samt nauðsynlegt
að halda sér hér við þá rithöfunda
sem hafa samið óumdeilanlega list-
ræn verk.
J. H. 0. Djurhuus (1881—1945)
er það skáld sem fyrst verður til þess
að losa færeyskan skáldskap úr viðj-
um hins tíma- og staðbundna, ef svo
má að orði komast. Skáldskapur
Djurhuus mótast ekki af neinni á-
kveðinni stefnu, eins og átthagaskáld-
skapurinn gerði, enda hefur skáldið
orðið fyrir margvíslegum áhrifum
frá heimsbókmenntunum, allt frá
Æskylos til Frödings. Djurhuus var
enginn aðdáandi hinnar þjóðlegu
hlýju, sem líkt og ungar út lífi, er
einkenndi skáldskap þeirra sem voru
meiri leikmenn í listinni en hann.
List hans er fyrir hugsaða lesendur
með þekkingu og ást á Ijóðagerð, og
202