Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Síða 92

3 Orðið cinéma er hér og framvegis þýtt sem „kvikmyndalist". Ég nota það orð
jafnframt sem nokkurs konar safnheiti sem rúmar alla þætti kvikmyndaferilsins
— ffamleiðslu, dreifingu og sýningu, einnig myndirnar sjálfar og allar „stofnan-
ir“ þeirra, svo sem sýningarhús.
4 Sjá Kvikmyndir á íslandi 75 ára. Afmœlisrit. Eftir Erlend Sveinsson, Kvikmynda-
safn Islands o.fl., Reykjavík 1981, s. 24.
5 Narrative fúm — hérlendis er þetta yfirleitt þýtt sem „leikin mynd“. Sögumyndir
eru nær offast framreiddar í raunsæisbúningi og því eðlilegra að líta á þær sem
arfleifð Lumiére-bræðra ffemur en hitt.
6 Animated fúm — hugtakið „teiknimyndir“ er að mínu mati fremur niðrandi
(samanber cartoons eða „skrípómyndir“ þrjú-bíóanna í gamla daga) og gefur
ranga mynd af möguleikum og eðli þessa kvikmyndaflokks.
7„Kvartett um kvikmyndir“ Skírnir, 168. ár; vor 1994, s. 181—190;183.
8 Sama síða.
9 Á ensku heitir grein þessi „The Ontology of the Photographic Image“. Sjá What
is Cinema?, fyrra bindi, University of California Press, Berkeley 1967, s. 9-16.
Tilvitnunin er á s. 13.
10 Sama grein, s. 15.
11 Sama grein, s. 14.
12 „The Myth of Total Cinema" í What is Cinema?, fyrra bindi, s. 17—22;21.
13 Sjá nánari umfjöllun um veruffæði ljósmyndarinnar í grein minni „Skugga-
myndir/Sólmyndir. Veruleiki, ljósmyndir og list“ í Tímariti Máls og menningar,
55. árgangi, 2. hefti 1994, s. 7-15.
14 „The Evolution of the Language of Cinema“ í What is Cinema?, fyrra bindi, s.
23-40;26.
15 Classical editing— byggist á notkun ákveðinna klippireglna sem miða að því að
hægt sé að klippa ffá einni mynd til annarrar án þess að áhorfandinn verði þess
var. Tilfærslan milli skota — klippið sjálft — er þannig „falin“ fyrir áhorfandan-
um en það þykir nauðsynlegt til að hann tapi ekki söguþræðinum vegna óþarfra
„truflana".
16 „The Evolution of the Language of Cinerna", s. 38.
17 Verisimilitude—þetta hugtak kemur ekki mjög oft fyrir hjá Bazin, enda er hann
í raun fremur vægur í umfjöllun sinni um „klassíska skólann“. Það sama verður
ekki sagt um ýmsa sporgöngumenn hans, þar sem hugtakið „verulíki“ gegnir
lykilhlutverki í gagnrýninni á hefðbundna vestræna sögumyndagerð.
18 Toluverð hefð hefur myndast fyrir því að kenna slík stílbrögð við long take-deep
focus. Þetta orðalag er dálítið villandi og því vilja margir ffemur tala um sequence
shot sem hér er þýtt sem „raðskeið“. Ólíkt notkun venjulegs myndskeiðs, sem
aðeins er hugsað sem eitt skot af mörgum í fyrirfram ákveðinni klippiseríu
(editingsequencé), getur leikstjórinn notað raðskeiðið til að sýna alla markverða
atburðarás senunnar í einu samfelldu skoti. Mikil skerpudýpt — allur myndflöt-
urinn hafður í fókus — eykur enn á áhrifamátt og gagnsemi slíks raðskeiðs en er
þó ekki endilega nauðsynleg.
19 Bazin verður eftir sem áður að teljast einn merkasti og áhrifamesti hugsuður
kvikmyndafræðanna. Kenningar hans höfðu t.a.m. geysimikil áhrif í heimalandi
hans, þar sem þær áttu drjúgan þátt í tilurð „nýbylgjunnar“ (La nouvelle vague)
90
TMM 1995:4