Saga - 2020, Blaðsíða 163

gerði eftir brunann tíu árum síðar mun líklega aldrei koma í ljós.
Húsið sem Margrét og eiginmaður hennar reistu við erfiðar kring-
umstæður árið 1926 stendur ekki lengur, það var rifið eftir að prests-
setrið var fært til Skagastrandar árið 1963.19 Það hús var heldur ekki
byggt eftir teikningu Elínar. Í bréfi Margrétar frá 25. janúar 1926
kemur fram að Elín sendi teikningu en hjónin máttu ekki nota hana.
Bær inn var prestssetur, ríkið borgaði hluta byggingarkostnaðarins
og stjórnarráðið hafnaði því að notuð yrði utanaðkomandi teikning.
2. febrúar 1927 lýsir Margrét lífinu í nýja húsinu og það fer ekki
fram hjá neinum að hún er ekki alls kostar ánægð. Eldhúsið er til að
mynda í kjallaranum og borðstofan á fyrstu hæð. „Í eldhúsinu er
stórt borð og þar er alltaf borðað, nema þegar betri gestir eru“.20
Leynist plastpoki í norðlenskri kommóðu?
Bréf Margrétar Sigurðardóttur til Elínar Briem varpa ljósi á skoðanir
og reynslu kvenna frá þeirri byltingu sem varð á híbýlum Íslend inga
þegar þjóðin flutti úr torfbæjum í steinhús. Áhrif annarra tækni -
nýjunga, svo sem símans og útvarpsins, birtast einnig í þessum bréf-
um. Er þá ekki minnst á þá innsýn í fjölskyldulífið á Höskulds stöðum
sem bréfin veita. Þó varðveitir skjalasafnið ekki nema helming þess -
ara bréfaskipta sem héldu lífi í vináttu kvennanna áratugum saman
þrátt fyrir að miklar fjarlægðir skildu þær að. Hvaða heildarmynd
gæti komið í ljós ef við hefðum einnig svör Elínar?
Sú ósk mun varla nokkurn tíma rætast. Langflest bréf Elínar til
Margrétar hafa glatast í brunanum í árslok 1925 ef hún þá á annað
borð hélt upp á þau. En það er ekki útilokað að Margrét hafi geymt
og varðveitt bréf vina sinna eftir eldsvoðann. Margrét lést árið 1947
og er jarðsett í kirkjugarðinum á Höskuldsstöðum. Síðan þá eru
liðin meira en sjötíu ár. Hvað gæti hafa orðið um gömul bréf eftir
dauða hennar, eftir að húsið sem þau bárust til var yfirgefið og síðar
rifið? Er ef til vill einhvers staðar á Skagaströnd að finna kommóðu,
skrifborðsskúffu eða gamlan plastpoka fullan af gulnuðum pappír
sem enginn veit almennilega hvað á að gera við?
frá kommóðu til kvennasögusafns 161
19 Vef. „Mynd vikunnar“. Ljósmynd úr safni hjónanna séra Péturs Þ. Ingjalds son -
ar og Dómhildar Jónsdóttur. Sveitarfélagið Skagaströnd 23. mars 2016, https://
www.skagastrond.is/is/moya/news/mynd-vikunnar-2858, 30. desember 2019.
20 KSS. 2018/18, askja 5. Margrét Sigurðardóttir til Elínar Briem 2. febrúar 1927.
Saga vor 2020.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 22.4.2020 14:44 Page 161