Úrval - 01.12.1944, Side 59

Enskur tónlistarfrœðingur
lýsir, l létturn tón,
hvernig á —
Að setja saman tónverk.
Úr bókinni “The Music Lover’s Handbook,”
eftir Percy Sehoíes.
T MYNDAÐU þér, að þú sért
tónskáld, sem ætlar að búa til
tónverk ákveðinnar lengdar, t.
d. fimm mínútna eða fimmtíu
mínútna. Þú ert svo lánsamur,
að drottinn hefir sent þér
frumhugmynd, lítið lag, sem
þér finnst túlka einhverja til-
finningu, sem hrærist djúpt
innra með sjálfum þér. Slíkt
lag endist ef til vill hálfa mín-
útu (fá lög eru lengri í sjálfu
sér). Þú skrifar lagið niður,
horfir á það með stolti hins
skapandi listamanns, og þá
vaknar spurningin — hvað
svo?
Ef til vill kemstu að þeirri
niðurstöðu, að þetta hálfrar
mínútu lag sé svo gott, að
gjarnan megi endurtaka það.
Nú er tónverkið orðið einnar
mínútu langt. Þú getur hætt
við svo búið, ef þú villt, en
varla getur það talizt fullnægj-
andi. Er þá ekki bezt að ljúka
þessu fimm mínútna „lagi án
orða“ með því, að endurtaka
litla lagið tíu sinnum — eða
fimmtíu mínútna hljómkvið-
unni með því að endurtaka það
hundrað sinnum? Guð (sem
sendi þér lagið) forði þér frá
því! Enginn mundi endast til
að hlusta á það. Ekkert lag,
hversu fallegt sem það er,
mundi þola slíka endurtekn-
ingu. Slíkar endurtekningar
eru aðeins leyfilegar í kirkju,
þar sem söfnuðurinn er svo
heillaður af tilbeiðslu og trú-
arlegum innblæstri sálmsins,
að endurtekning sama lagsins
við mörg vers vekur enga at-
hygli, eða þá við danskvæði eða
rímur, þar sem lagið er ekki
annað en eins konar farartæki,
sem flytur söngvarann eftir
viðburðarríkum söguþræði. Og
þú ert ekki að semja kirkju-
tónverk, danslag eða stemmu,
heldur konsertverk, sem flytja