Úrval - 01.12.1944, Síða 60

58
TÍRVAL
á í einhverri stórri tónlista-
höll. Sífelld endurtekning dug-
ir því ekki. Þú verður að reyna
eitthvað annað.
í þetta skipti skrifar þú á
blað litla lagið, sem guð sendi
þér, og bíður svo eftir því, að
hann sendi þér annað lag. Eft-
ir einn eða tvo klukkutíma, eða
eftir fáeina daga, kemur það
— og þú skrifar það niður. Nú
ertu búinn að ljúka við eina og
hálfa eða tvær mínútur af tón-
verkinu. Þú bíður eftir þriðja,
fjórða og fimmta laginu, og
þegar þau eru öll komin til þín,
leggurðu þau saman. Þegar
hér er komið sögu sýnist ekki
úr vegi að reyna tónverkið á
einhverjum vini þínum — eða
óvini. Þá uppgötvarðu, að það
rennur allt annað en ljúflega
niður. Til þess eru tvær ástæð-
ur. í fyrsta lagi er alltaf nokk-
ur taugaáreynsla að njóta nýs
lags, og það tekur of mikið á
taugarnar að hlusta á fimm
slík lög í röð, án hvíldar. I öðru
iagi kemur það í ljós, að verk-
ið hljómar ekki eins og ein
heild, heldur fimm. Þó að þú
tengir saman þessi fimm smá-
lög með fjórum, snotrum milli-
þáttum, hljóma þau samt sem
áður ekki sem ein heild.
Þessar tilraunir þínar hafa
opinberað þér tvær megin-
reglur. Sú fyrri sýndi þér fram
á nauðsyn fjölbreytninnar, sú
síðari nauðsyn samræmisins.
Þú íhugar þetta nánar og sefur
á því, áður en þú ákveður, hvað
gera skuli næst. Það kemur
yfir þig eins og opinberun
morguninn eftir. Þú tekur
fyrsta lagið, síðan annað lagið
og svo fyrsta lagið aftur. Þetta
hrífur!
Þú hefir einmitt hitt á
sama byggingarlagið og við
þekkjum á menúettum Mózart
og jafnframt níutíu af hverj-
um hundrað danslögum, noc-
túrnum, smálögum, „lögum án
orða“ og öðrum snotrum smá-
tónverkum. Þegar hugurinn
hefir notið fyrsta lagsins, (sem
við skulum kalla I), þiggur
hann gjarnan breytingu og
fagnar þá öðru laginu, (sem
við köllum II). Þegar það er
búið, kærir hann sig ekki um
meiri tilbreytingu í bráð og vill
gjarnan heyra fyrsta lagið aft-
ur, sem nú er orðinn gamall
kunningi.
Nú tekurðu þrjú af lögunum
þínum, sem við skulum kalla I,
II og III, og raðar þeim á eftir-
farandi hátt: