Úrval - 01.12.1944, Page 76

74
ÚKVAL
fólks, sem hefir verið tekið úr
fátækrahverfunum og látið fá
mannsæmandi bústaði og um-
hverfi, hafi tekið slíkum breyt-
ingum til batnaðar sem þjóð-
félagsborgarar, að helzt megi
líkja við jurt, sem lengi hafi
staðið í skugga en sé síðan
sett út í sólskinið. Ritchie
Calder, kunnur enskur blaða-
maður, heldur því fram, að
einungis fjórir af hundraði
þeirra, sem fluttir voru úr
fátækrahverfunum í Bermonds-
ey í betri húsakynni, hafi ver-
ið lítt breyttir eftir 1 ár, en
allir hinir hafi orðið breyttir
menn til batnaðar.
Dæmin um erlendu fátækra-
hverfin sýna, að húsakynni og
umhverfi eiga sinn þátt í að
skapa manninn, engu síður en
sagt er um fötin. Það er fá-
tæktin og allsleysið, sem verk-
ar þannig, að fjöldi fólks gefst
upp við að vera menn, ef und-
an eru skildir þeir tiltölulega
fáu, sem reynast því nær óhæf-
ir sem samfélagsborgarar, hvað
sem fyrir þá er gert.
Þegar vér gerum oss ljóst,
hversu afdrifarík áhrif húsa-
kynnin geta haft í menn-
ingarlegum efnum og til ills
eða góðs við mótun hvers ein-
staklings sem samfélagsborg-
ara, er oss jafnframt ljóst,
hve mikilvæg byggingarmálin
eru frá félagslegu sjónarmiði.
En það er dýrt að byggja
sæmileg hús, og mikið skortir
á, að það sé á færi svo margra
sem skyldi, og er það fátæktin
sem veldur.
Þar sem þjóðfélagið getur
ekki og má ekki, sjálfs sín
vegna, láta þessi mál afskipta-
laus, er eðlilegt að rakin séu
nokkur atriði, er að þessu
lúta,
Fyrst tel ég rétt að rifja upp
hvers þurfi við til að byggja
hús. Verður þá fyrst fyrir
byggingarlóð. Verð byggingar-
lóða er mjög hátt. Langhæst
er það eins og kunnugt er í
bæjum, einkum þeim, sem eru
í örum vexti. Þar sem einstakir
menn eiga byggingalóðirnar,
og það er mjög víða, er eðlilegt,
að þetta sé þannig. Aukin eftir-
spurn eftir lóðum hækkar verð
þeirra, oft fram úr öllu hófi.
Þegar svo er komið, að bygg-
ingalóðir geta kostað 1—2000
krónur hver fermetri, eins og
dæmi munu vera til hér í
Reykjavík, má öllum ljóst
vera, að þetta háa verð hefir
mikla félagslega þýðingu.