Andvari - 01.01.1974, Qupperneq 31

ANDVARI
BJARNI BENEDIKTSSON
29
gerði svo íslcnzki utanríkisráðherrann eftirfarandi samkomulag, sem staðfest
o o7
var af ríkisstjórn Islands og Bandaríkjanna:
„Viðræðurnar hafa leitt til samkomulags um, að vegna ástands þess, er
skapazt hefur í alþjóðamálum undanfarið, og áframhaldandi hættu, sem
steðjar að öryggi Islands og Norður-Atlantshafsríkjanna, sé þörf varnarliðs
á Islandi samkvæmt ákvæðum varnarsamningsins."
Ein síðustu viðvörunarorð Bjarna voru þessi:
Þrátt fyrir, og þó öllu fremur vegna þess, hversu vel hefur tekizt
að halda friði í þessum heimshluta, frá því að Atlantshafsbandalagið var
stofnað, þá er um þessar mundir gerð hörð hríð að bandalaginu. Þeir,
sem hafa hug á aukinni ásælni og vilja ryðja „sósíaliskri byltingu“ braut,
leggja sig frarn um upplausn, eða að minnsta kosti lömun bandalagsins.
Þessir menn hyggjast skapa skilyrði í Vestur-Evrópu fyrir sams konar atburð-
um og urðu með valdatöku kommúnista í Tékkóslóvakíu á árinu 1948 og
aftur með innrás þeirra 1968. Á meðan þessi hugsunarháttur er jafn rnagn-
aður og hann nú er, þá væri það óðs manns æði fyrir íslendinga að hverta
úr Atlantshafsbandalaginu eða slaka á vörnum landsins.
Ekkert hcndir til þess, að á síðari árurn hafi dregið úr þýðingu varna á
íslandi fyrir nágranna okkar. Þvert á rnóti hefur sókn Sovétmanna á út-
höfin aukið þýðingu Islands frá því, sem áður var. Fyrir ísland sjálft hafa
varnir hér auðvitað úrslitaþýðingu. Eða hví skyldi Island eitt allra þjóð-
landa geta legið óvarið og opið fyrir öllum þeim, er það vilja hremma?
Ef menn vilja halda sjálfstæði, verða þeir nokkuð til þess að vinna. Oþæg-
indi þau, sem af vörnunum leiða, eru og smáræði miðað við þær hættur,
sem varnarleysi mundi samfara."
Nú hefur allmikið verið vikið að Atlantshafsbandalaginu og viðhorfum
Bjarna Benediktssonar til þess, en það eitt út af fyrir sig skýrir einkar vel
stjórnmálamanninn Bjarna Benediktsson, skapfestu hans, staðfestu og glögg-
skyggni á þær hættur, sem ávallt eru búnar varnarlausu Islandi og reyndar
eru ætíð fyrir hendi í heimi þeirrar valdabaráttu, sem reynslan staðfestir,
að þar virðist óhjákvæmileg.
Sumum kynni að finnast surnt af því, sem ég hef hér sagt, hera áróðurs-
keim, en ekkert slíkt vakir fyrir mér. Að rifja upp þessi meginatriði í af-
skiptum Bjarna af Atlantshafsbandalaginu, stofnun þess og starfi, er aðeins
tilraun til þess að varpa ljósi á þreklund hans og þrautseigju. Það, sem ég