Andvari - 01.01.1974, Side 99

ANDVAHI
JÓNAS SNORRASON Á ÞVHRÁ
97
Leiðir okkar Jónasar lágu ekki mikið saman næstu árin eftir þessa öræfa-
göngu okkar. Ég leitaði mér menntunar að mjög miklu leyti að heiman og
hafði þar á eftir umsvifamikil störf, sem kölluðu á hug minn allan, og við þau
ieitaði ég mér aðstoðar annarra manna en Jónasar. En allt í einu vorum við
setztir að hvor sínum megin við heiðina, sem skildi bústaði okkar, ég sem
skólastjóri, hann sem bóndi og hreppstjóri á föðurleifð sinni. Ekki urðu skipti
okkar þó mikil, því að verkefni okkar mættust að litlu einu, þó vissum við vel
hvor um annan, og hann vissi þó að ég held rneira um mig. Hann tók þann
hátt upp, er hann varð hreppstjóri (og líklega var hann eitthvað byrjaður á því
áður) að gera því nær öll framtöl til útsvars og skatts fyrir hreppsbúa, svo sem
það væri skyldustarf hans. Þetta varð til þess, að ég reyndi ekki að gera framtal
mitt öðruvísi en að fyrirsögn hans, og því vissi hann allt um fjárhag minn og
fjárreiður. Samkvæmt því, sem ég frétti af þessu starfi hans, sýndu því nær allir
honum sömu þægðina og ég við aðstoð hans, enda var hann kappsamur að gera
grein fyrir máli sínu, ef menn litu öðruvísi á en hann. Eina sögu heyrði ég
þó um ofurlítíl undanbrögð. Miðaldra ekkja úr Reykjavík kom gestur til ein-
búa á jörð nokkurri í sveitinni. Henni leizt svo á, að það væri verkefni við
hæfi að taka ofurlítið til hjá honum. Er hún hafði verið þarna í þrjú ár og
eignazt barn með bóndanum, sýndi hreppstjóri henni eyðublað til framtals og
spurði, hvort eigi væri ástæða til að lylla í eyðurnar. Þá reis bóndi úr sæti og
sagði slíks ekki þörf, „því að hún er gestur hér“. „Þetta kalla ég mikla gestrisni,"
sagði hreppstjóri og lét málið niður falla að sinni.
Jónas tók við búinu á Þverá með hræðrum sínum Páli og Jóni vorið 1928.
Búið taldist vera félagsbú þeirra allra. Jón andaðist 1945, en Páll
1965. Allir voru þeir bræðurnir ókvæntir, er þeir tóku við búinu, og kvæntist
hvorugur þeirra, Jón eða Páll. En Jónas kvæntist frændkonu sinni frá Auðnurn,
Höllu Jónsdóttur (og Herdísar Benediktsdóttur). Eftir það önnuðust þau
hjónin heimilishaldið á Þverá. Þau eignuðust sjö börn á næstu ellefu árum,
fyrst þrjár dætur, Aðalbjörgu, Hildi og Sigrúnu, svo fjóra sonu, Snorra, Jón,
Áskel og Pál. Páll hefur verið sjúklingur, síðan hann var þriggja ára, fékk þá
ólæknandi heilabólgu, og hafa foreldrar hans annazt hann heima. Hin börnin
nutu farkennslu á fræðsluskyldu aldri og öfluðu sér menntunar heima með að-
stoð foreldra sinna. Þó að jarðabætur hefðu litlar verið urn þriðjung aldar, var
jörðin enn sem áður vel til búskapar fallin og efnahagurinn sæmilegur. Fyrstu
ár búskaparins fóru einkum til þess að færa til framtíðarhorfs, en þar á eftir
voru samfelld kreppuár 1930—1939. Hjónin, sem byrjuðu búskap sinn og
heimilishald með draumum um að byggja jörðina upp að nýju, urðu því að
7