Andvari - 01.01.1974, Qupperneq 121

ANDVARI
JAFNVÆGISGRUNDVÖLLURINN \’LIiÐI ÞRÍRÍKJA NORDEK
119
111. Hvernig stæði Island sig undir hagpólitik Nordeks?
Tveir þættir þeirrar hagpólitíkur, of-
laust tengdir enn frarn á 9. áratuginn,
hvernig sem reynt yrði, liafa verið kynntir
á víxl hér að framan, þ. e. efling vaxtar-
liæfustu norðurhelftarpartanna að eigin
frumkvæði hvers þeirra og hins vegar
kraftmikil hagheild, samkvæmt rökum II.
kap. Ekki hættir ísland að tákna fullveld-
isríki í III. kap., en þó hef ég með því sér-
nafni mcst í huga land vort og lýð með
auðlindalögsögusvæði i kring.
MeiríhlutaúrskurSir þurfa að komast á
scm virkt stjórntæki í Nordek, þó N-ráð
hafi haft svo mjög annað eðli að þurfa
lítið á þeim að halda. Það gæti gengið, að
Svíþjóð og Noregur hefðu í flestu jafnt
afl atkvæða og ísland ætti því í sumum
hluturn oddaatkvæðið. En ekki á hér
heima karp um slíkt, nema helzt væri það
í norðurhelftarmálum; þar kynni þung-
vægi Islands að veita rök fyrir, að það
hlyti 20% atkvæðamagns um beggja
helfta hafnýting og kannski mörg efni.
Synjunaratkvæði gæti hvert land um sig
greitt í Nordek, ef sýna mætti, að stjórnar-
skráin leyfi ekki landinn að játa. ,,Vctó“
um aðra hagræna hluti tel ég ekki mega
binda hendur Nordeks. Yfirskriftin yfir
þessum kap. er því örlagaspurning.
Engin úttekt á væntanlegri getu íslands
rúmast í stuttri hugvekju, en nokkrum
háspilum ræður þetta dvcrgriki, sem hef-
ur svo knýjandi þörf til að forðast ein-
angrun og heldur vill flýja útleitinni
framtíð á vald. Vantrú vanans á framtíð-
ina yrði hættulegri en unglingslega of-
trúin á gctuna. Teljum upp íslenzka hluti,
sem 1980-1999 geta orðið afdrifaríkir við
samstöðu í stærri hageind.
1. Lífbelti láglendis og afréttar, einna
beztu grasbeitarlönd fyrir sauðfé innan
Nordeks og önnur ræktar- og kvikfjár-
skilyrði kappnóg innlcndu neyzluþörfinni;
veiðii'ötn með mikla framtíð fyrir sér.
2. Sjávarútvegur, og þarf eigi frekari
orð um tímamótin, sem 200 mílna fisk-
veiðilögsaga gerir, né um skylduna að
ástunda hóf og gæta fiskistofna hér og við
Noreg.
3. Orkulindir og hiti, og gætu þær nægt
milljónum íbúa án þess að eyðast sjálfar.
4. Hin fjölbreytta náttúra næststærsta
eylands Evrópu laðar til ferðalífs og er
auð\'arðari gcgn mengun cn víðast annars-
staðar, þarf þó talsverða mannhjálp sér
til \'iðhalds og græðslu, samfara starfi því,
scm 1. lið varðar.
5. Miklu auðveldari landvegarsambönd
þéttbýliskjarnanna syðra og á helztu orku-
svæðum nyrðra heldur en eru á Vestur-
landi Noregs og í Tromsfylki. Bendir
þetta til, að hæfileg dreifing iðnaðarkjarn-
héraða geti hér tekizt fullt eins vel og í
Noregi, að því tilskildu, að Nordek hlut-
aðist til um að halda jafnræði og jafnvægi
að öðru leyti.
6. Hagstæðari aldurspíramídi en gerist,
minna um „förgubbning'1 byggða, elli-
hrörnun þorra íbúanna, en þá, sem ógnar
á olíuskeiðinu landbúnaði og smákaup-
stöðum mcstallrar norðurhclftar.
7. Lítt stéttskipt samfélag og atvinnu-
skiptagjarnt, þar sem bæði almenn mennt-
un og sérhæfð er í góðri framför, og er
mannauður langvinnasta uppspretta
trausts okkar á, að við getum grætt á
veru í Nordek.
8. Framstöðvarlega í þríhyrningsoddan-
um, þar sem hann veit móti Vesturhcimi
og vcit þó eigi minna móti hitabeltislönd-
um við Atlantshaf og vöruskiptum við
þau, t. d. gegn greiðslu í hráefnum, sem
íslenzk tækni og raforka gæti fullunnið í
\'örur fyrir heimsmarkað. Framstöðvarlega