Andvari - 01.01.1974, Page 122

120
BJÖRN SIGFÚSSON
ANDVARI
inn á drottnunarsvið ensks og amerísks
ríkis býður oss mcnningartrjóvgun, sem
þó væri gutt að blanda scm mest annarri.
9. Nokkuð, sem kalla mætti efling
sakir hraðferÖa og „úrbaniseringar" á um-
fcrðasvæði í þríhyrningi trá Keflavík að
Borgarnesi og Selfossi, ef Borgarnesbrú
og höfn víð Grundartanga ráða úrslitum
um þessa „reykvísku" mótun borgfirzku
sneiðarinnar. Rogaland eða þá Suður-
Þrændalög tcl ég samsvara þcssari íslenzku
framstöð, og cr hægt að hugsa hana nokk-
uð samkvæmt staðli komandi áætlana
í Nordek. Bent hafa aðrir á, að nyrðra
muni helzt sjást við Eyjafjörð vísir að
þess konar landskjarnamynstri, senr
Norcgur hcfur farsæl fordæmi um (Akur-
cyri, með Dalvík og Svalbarðseyri að arm-
leggjum). Nordek styddi svona kjarna.
10. Þjóðeiginleikar, sem menn hafa
nefnt hina römmu taug til eylandsins
fremur en föðurtúnanna sjálfra, og flakk-
þörf eyjarskeggjans til stærra lands. Hvort
tveggja rekur rót til sögualdar og til 19.
aldar stúdentakjörorÖs: Islendingar viljum
vér allir vera. „Vort land er í dögun af
annarri öld,“ þ. e. tíma nýrra væringja (E.
Ben.). Það varð 20. aldar kjörorð meðvit-
undar um þessa þjóðeiginleika og stýrði
þess vegna megnri skautun (polarization)
þeirra í sálarlífi, einkum menntamanna
staddra utanlands, en einnig búferlafólks,
þegar það skipti um starf eða átthaga á
Fróni með bætt líf barna sinna fyrir aug-
um. Hinn rómantíski lífsfiótti stóð utan-
gátta við þcssa skautun ncma hjá fáum.
Því réðst afleiðing skautunar þannig, sem
raun sýnir: Atvinnubylting, ör smá-
borgamyndun, einbeitt stefna „hinna
sigldu" til að gera hér ríki af staðlaÖri
norrænni týpu. Þcssi rafeindaspenna
skautunar veldur, cf rnanni cnn lízt fram-
tið íslands vcra æsandi „tafl fyrir g'.ögg-
eygan gest“.
Það mun ljóst, að allir liðirnir tíu, og
fleiri væru áþekkir, geta orðið rök fyrir
Nordck og þó með settum skildögum,
sem styrki íslenzkt vald varðandi mann-
auð vorn, nýting hafs, orkulindir, varn-
armál o. fl. Hcild, sem ávinni sér sterka
stöðu í hnattgreypum málum, en virði
örugglega skildagana, gæti Nordek orðið
og engir aðrir. Það úrræði cr þá okkur
og Norðmönnum viðráðanlegt og Svíum
líka hagstætt.
Valkostir gagnstæðir við óháð Nordck
eru að sjálfsögðu til. Ofangrcind tíu „há-
spil“ yrðu, þó sneitt sé hjá herfræðirök-
um, mikilvæg í samningi dvcrgríkis við
hvert sterkt sjóveldi sem væri, sbr. lok II.
kap. og svo eitthvert meinlaust dærni sé
nefnt, skal minnt á þá Candice-hug-
mynd, sem hampaÖ var dálítið í Ósló og
Reykjavík í byrjun árs 1974, en var
þykkjulaust vísað frá.1) Fvrir svo scm
1) Á norsku var heitið stafsett Kandis efdr
framburði formælendanna í sjónvarpi, og í
gamni sagði einhver, að stafurinn d sé látinn
gefa í skyn, að Danir kynnu vegna hnattstöðu
Grænlands að fást til að vera með, þó þeir séu
í EC-helmingi Natós. Sleppum því. Viðskeytið
-ice, á norsku -is, táknaði Iceland, er var alveg
ómissandi tengiliður og það jafnvel þó Noregur
fengist ekki með (utanríkisráðherra hans, Knut
Frydenlund, sem svaraði einkum formælanda
Kandis í Osló, rannsóknastjóranum Johan Jörg-
en f lolt, fortók það um miðjan marz 1974,
að Noregur fengist til að semja við Kanada um
sérbandalag, aðeins um tvíhliða viðskipti landa
skyldi samið á líkum grundvelli og jafnan fyrr).
Island hefur ekki áhuga, en milli þess og Kan-
ada er samt mjög gott. Ekki er fráleitt að ímynda
sér, að vera Noregs í Nordek mundi brátt skapa
þarlendis talsvert miðflóttaafl, sem yki a. m. k.
á tímabilum hin engilsaxnesku áhrif á norska
menning, en þau eru þegar áður djúprættari en
vera mun á hinum Norðurlöndunum hversu
snöggtekin sem þau hafa á íslandi verið 30
árin næstliðnu.