Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 21

settu refsiákvæði, sbr. „eða má fullkomlega jafna til slíkrar háttsemi“. Enda þótt
ótvírætt sé að það teljist stjómskipulega heimilt að beita fullkominni lögjöfnun
í refsimáli er það annað mál hvort stjómarskrárákvæðið teljist að þessu leytinu
fara í bága við 1. mgr. 7. gr. MSE. Vakin skal athygli á því að Jónatan Þór-
mundsson telur vafa leika á því hvort fullkomin lögjöfnun sé heimil samkvæmt
1. mgr. 7. gr. MSE.23 Ekki er tóm til að fjalla hér ítarlega um þetta atriði. Þó skal
á það bent að viðhorf Jónatans kann að hafa stuðning í dómi Mannréttinda-
dómstóls Evrópu í máli Kokkinakis gegn Grikklandi frá 25. maí 1993, en í 52.
mgr. dómsins segir eftirfarandi:
The Court points out that Article 7 para. 1 (art. 7-1) of the Convention is not conftned
to prohibiting the retrospective application of the criminal law to an accused's
disadvantage. It also embodies, more generally, the principle that only the law can
define a crime and prescribe a penalty (nullum crimen, nulla poena sine lege) and the
principle that the criminal law must not be extensively construed to an accused's
detriment, for instance by analogy; it follows from this that an offence must be
clearly deftned in law. This condition is satisfied where the individual can know from
the wording of the relevant provision and, if need be, with the assistance of the
courts' interpretation of it, what acts and omissions will make him liable. (Skál. höf.)
Af þessum dómi verður a.m.k. ráðið að MDE telur að í 1. mgr. 7. gr. MSE
felist að „lög“ verði að skilgreina hina refsiverðu háttsemi og mæla fyrir um
refsingu og að ekki megi skýra slfk refsiákvæði „rúmt sakbomingi í óhag, t.d.
með lögjöfnun“, sjá einnig MDE, K.-H. W. gegn Þýskalandi frá 22. mars 2001,
45. mgr., þar sem þessi sjónarmið em ítrekuð. Ekki verður af þessu fullyrt án
frekari rannsóknar hvort MDE útiloki með öllu beitingu fullkominnar lögjöfn-
unar í merkingu 1. mgr. 69. gr. stjskr. og 1. gr. hgl.24
Það er verkefni löggjafans samkvæmt 1. mgr. 69. gr. stjskr. að afmarka
hlutlæga umgjörð refsingarinnar með því að mæla í lögum fyrir um leyfilega
lágmarks- og hámarksrefsingu.25 Dómstólar eru á grundvelli fyrsta málsl. 61.
gr. stjskr. stjómskipulega bundnir við afmörkun löggjafans á lágmarks- og
hámarksrefsingum fyrir ákveðna brotategund þegar þeir ákveða refsingu í til-
teknu máli, þó að virtum lögmæltum refsilækkunar- og refsihækkunarheim-
ildum. Enda þótt löggjafinn ákveði t.d. að þyngja lágmarksrefsingu fyrir
23 Jónatan Þórmundsson: Afbrot og refsiábyrgð I, bls. 156.
24 Sjá nánar um fullkomna lögjöfnun sem refsiheimild umfjöllun Jónatans Þórmundssonar:
Afbrot og refsiábyrgð I, bls. 195-208. Sjá umfjöllun um þetta álitaefni í dönskum rétti hjá Knud
Waaben: „Lovkravet i strafferetten", bls. 139.
25 Róbert R. Spanó: „Um refsiákvarðanir og réttarvitund almennings". Lögmannablaðið. 2. tbl.
(2002), bls. 21.
15