Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Page 135

í sér varúðarreglu, en þar sem ekki þótti sýnt fram á að vátryggður hefði vitað um
gallana var félagið dæmt til greiðslu bóta.290
í þessu máli má hins vegar ætla að ekki hefði neinu breytt um niðurstöðuna
þó að umrætt skilmálaákvæði hefði verið talið hafa gildi eftir orðanna hljóðan
(sem hlutlæg ábyrgðartakmörkun), enda fólst í því undanþága samkvæmt or-
sakareglu, auk þess sem skilyrði var samkvæmt ákvæðinu að vátryggingartaka
hefði verið ljóst að bifreiðin væri haldin göllurn. Skilmálaákvæðið var hins veg-
ar engu að síður, og réttilega, skýrt sem varúðarregla.
íslensk vátryggingafélög ganga í sumum tilvikum út frá því berum orðum í
skilmálum sínum að viðhaldsákvæði feli í sér varúðarreglur í skilningi VSL.291
Verður þá ekki velkst í vafa um að félagið getur ekki borið ákvæðið fyrir sig
sem hlutlæga ábyrgðartakmörkun.292 Reynt hefur á beitingu „viðhaldsákvæða“
í íslenskum dómum. I eftirfarandi máli bar félagið það hins vegar ekki fyrir sig
að ákvæðið fæli í sér hlutlæga takmörkun á ábyrgð þess.
H 1986 840
F ók húftryggðri bifreið sinni út af og skemmdist hún við það. Bifreiðin var húf-
tryggð hjá vátryggingafélaginu A, sem neitaði greiðslu vátryggingarbóta með vísan
til þess að F hefði vanrækt að fara með bifreiðina til lögmæltrar skoðunar. Væri það
brot á varúðarreglu í skilmálum tryggingarinnar, sem sagði: „Vátryggðum og þeim,
sem hafa ökutækið með höndum er skylt að gæta þess, að það sé í lögmæltu ástandi.
Sérstaklega ber að sjá um að öryggistæki séu í lagi“. I dómi Hæstaréttar segir að ekk-
ert hafi fram komið um að öryggistæki bifreiðarinnar hafi verið í ólagi eða að hún
hafi ekki verið í lögmæltu ástandi að öðru leyti og sé því ósannað að F hafi vanrækt
að gæta greindrar varúðarreglu. Var því A dæmt til greiðslu bóta.293
Hæstiréttur íslands hefur hins vegar einnig talið að skýra beri „viðhalds-
ákvæði“ með hliðsjón af 18. og 20. gr. VSL.
H 1996 3992
í skilmálum húftryggingar krana sagði að undanþegnar væm ábyrgð félagsins skemmd-
ir sem yrðu með þeim hætti að rekja mætti þær til ónógs viðhalds eða umsjónar. I dóm-
inum segir um ákvæðið: „Þetta ákvæði skilmála ber að meta í samræmi við ákvæði
18. og 20. gr. laga um vátryggingarsamninga, en samkvæmt þeim hefur vangá, sem
ekki er stórfelld, almennt ekki áhrif á rétt vátryggðs til vátryggingarbóta“. Þar sem
290 Reifun byggð á Lvngso, (1994), bls. 306.
291 Þannig segir í dæmigerðum vátryggingarskilmálum fyrir húftryggingu ökutækja undir yfir-
skriftinni „Varúðarregla": „Vátryggðum svo og þeim sem nota ökutækið er skylt að gæta þess að
það sé í fullkomnu lagi. Sérstaklega skal sjá til þess að öryggistæki séu í lagi“. Þá er þar einnig vís-
að til VSL um áhrif þess að reglunni sé ekki fylgt: „Vanræksla í þessu efni getur valdið skerðingu
eða missi bótaréttar skv. lögum nr. 20/1954“.
292 Sjá t.d. Sorensen, (2002), bls. 197.
293 Reifun byggð á DÍV.
129