Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 38

þegar það var framið, samkvæmt almennum grundvallarreglum laga, viður-
kenndum af siðuðum þjóðum“.61
Sambærilegt orðalag um gildi reglna að þjóðarétti á sviði refsiréttar, sbr. 7.
gr. MSE, var ekki tekið upp í 1. mgr. 69. gr. stjskr. og gerir stjómarskrárákvæðið
þannig ekki ráð fyrir því samkvæmt orðalagi sínu að hægt sé að refsa manni hér
á landi á grundvelli refsiheimilda sem hafa einungis stöðu þjóðréttarreglna. í
ljósi þessa og í samræmi við grundvallarregluna um tvíeðli landsréttar og
þjóðaréttar, sem leidd verður af túlkun ákvæða í I.-III. kafla stjórnarskrárinnar,
verður að leggja til grundvallar að þrátt fyrir ákvæði 7. gr. MSE, sbr. 1. gr. laga
nr. 62/1994, verði refsiheimildir þjóðaréttar ekki taldar stjómskipulega viðhlít-
andi refsiheimildir hér á landi ef þær hafa ekki verið lögfestar á Alþingi jafnvel
þótt þær njóti stöðu jus cogens reglna í þjóðaréttinum.62
I þessu ljósi skal á það bent að vandséð er að hægt sé að óbreyttum lögum
að refsa hér á landi fyrir alvarlegustu alþjóðaglæpina (e. core crimes) á borð við
hópmorð, sbr. 2. gr. sáttmála Sameinuðu þjóðanna um ráðstafanir gegn og
refsingar fyrir hópmorð, sem staðfestur var af Islands hálfu 29. ágúst 1949, og
6. gr. Rómarsamþykktar um Alþjóðlega sakamáladómstólinn frá 1998 (RS),
sbr. augl. 12/2000, og lög nr. 43/2001, um framkvæmd Rómarsamþykktar um
Alþjóðlega sakamáladómstólinn. Telja verður að sama eigi við um glœpi gegn
mannúð, sbr. 7. gr. RS, og stríðsglœpi, sbr. 8. gr. RS.63
61 Hér er notast við hina upprunalegu þýðingu er birtist í augl. nr. 11/1954. Eins og rakið er í grein
Jónatans Þórmundssonar: „Grundvallaratriði alþjóðlegs refsiréttar", neðanmgr. 20 á bls. 165, er
hin nýja þýðing f fylgiskjali með lögum nr. 64/1994 „í betra samræmi við nýjar réttarfarsreglur, en
er síst nákvæmari að öðru leyti“, enda hefur sú „meinlega villa ... slæðst inn í hina nýju þýðingu,
að þar stendur „almennum ákvæðum laga“ í stað „almennum grundvallarreglum laga“. I sömu
ritgerð er að finna ítarlega umfjöllun um réttarheimildafræði alþjóðlegs refsiréttar, sjá bls. 156-166,
og m.a. fjallað um ákvæði 7. gr. MSE, sjá einkum bls. 159-160 og bls. 165-166.
62 Milliríkjavenja kann að njóta stöðu jus cogens, þ.e. grundvallarreglu sem bindur alla hvað sem
líður tilvist annarra réttarheimilda, sjá Jónatan Þórmundsson: „Grundvallaratriði alþjóðlegs
refsiréttar", bls. 164. Sjá einnig Jónatan Þórmundsson: Afbrot og refsiábyrgð I, bls. 176-177, þar
sem lagt er til grundvallar að þjóðréttarsamningur sé ekki fullnægjandi sem íslensk refsiheimild
nema honum hafi verið veitt lagagildi hér á landi.
63 Rétt er að halda því til haga að hér er aðeins átt við að vafasamt teljist að manni verði hér á landi
að óbreyttum lögum refsað fyrir afbrot sem fullnægir í heild sinni þeim hlutrænu og huglægu
efnisskilyrðum sem teljast falla undir verknaðarlýsingu hópmorða, glæpa gegn mannúð og
strfðsglæpa að þjóðarétti. Þessir alþjóðaglæpir teljast einfaldlega ekki refsinæmir að landsrétti eins
og staðan er. Að sjálfsögðu væri eftir atvikum hægt að refsa viðkomandi á grundvelli almennra
ákvæða hgl. um manndráp og líkamsmeiðingar fyrir verknaði sem hefðu átt sér stað við fram-
kvæmd slíkra alþjóðaglæpa að uppfylltum skilyrðum um refsilögsögu.
32