Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Qupperneq 119
Eins og áður er nefnt getur verið kveðið á um það í skilgreiningu skilmála á
vátryggingaratburðinum að með innbrotsþjófnaði sé átt við að farið hafi verið
inn í læstar vistarverur. Vaknar þá sú spuming hvemig skýra beri slík ákvæði að
því er varðar kröfuna um læsingu. Telja verður að gildi reglna VSL um varúð-
arreglur væri afar rýrt ef félagið gæti komið sér hjá beitingu þeirra með því einu
að taka varúðarreglur upp í skilgreiningu skilmála á vátryggingaratburðin-
um.237 í Noregi og Danmörku hafa slfk ákvæði samt sem áður verið talin góð
og gild.238
Það vekur athygli í þessu sambandi að í skilmálum í Danmörku er skilgrein-
ing innbrotsþjófnaðar í raun tvíþætt. Þar segir að með innbrotsþjófnaði sé átt
við að óviðkomandi aðili fari inn í læstar vistarverur, en auk þess segir að á-
byrgð félagsins sé háð því að dyr og gluggar séu læst á forsvaranlegan hátt.239
Sprensen og Lyngsp telja að greina megi ákvæðið í tvennt, þannig að annars
vegar feli það í sér afmörkun á vátryggingaratburðinum, en hins vegar hegðun-
arreglu sem skýra beri með hliðsjón af 51. gr. FAL.240 Hugsanlega byggja
Sprensen og Lyngsp á því að krafan um að fasteign sé læst á forsvaranlegan hátt
leiði frekar til þess að sá hluti ákvæðisins teljist varúðarregla. A svipaðri skoð-
un er Hellner sem telur að þrátt fyrir að skilgreining innbrotsþjófnaðar á þenn-
an hátt sé sambærileg ákvæðum, sem kveða á um að gluggar og dyr skuli vera
forsvaranlega læst, sé takmörkun ábyrgðar á þennan hátt heimil óháð ófrávrkj-
anlegum reglum FAL.241
í skilmálum innbrotsþjófnaðartryggingar hér á landi má gjaman sjá ákvæði
þess efnis að það sé forsenda bótaskyldu félagsins að á vettvangi séu ótvíræð
merki þess að brotist hafi verið inn.242 Ákvæði sem þessi gera tiltekin ummerki
á vátryggingarstaðnum að skilyrði ábyrgðar félagsins. Hér er um hlutlægt skil-
yrði að ræða sem óháð er huglægri afstöðu vátryggðs og sem slík verða ákvæð-
in ekki talin stangast á við ófrávíkjanlegar reglur VSL.243
4.4 Lásar á reiðhjólum
í samræmi við skýringu skilmálaákvæða innbrotsþjófnaðartryggingar, sem
fela í sér fyrirmæli um að læsa dyrum og gluggum, verða skilmálaákvæði í
þjófnaðartryggingu, sem kveða á um að reiðhjól séu læst þegar þau eru ekki í
237 Selmer, bls. 285.
238 Sjá neðanmálsgrein 60 í kafla 3.3.
239 Lyngso, (1994), bls. 592.
240 Sbrensen, (2002), bls. 200 og Lvngsö, (1994), bls. 593-594.
241 Hellner, (1955), bls. 64.
242 Slík ákvæði er jafnan að finna í dæmigerðum vátryggingarskilmálum fyrir fjölskyldutryggingu
hjá íslenskum vátryggingafélögum.
243 Hins vegar geta ákvæðin vissulega leitt til afar ósanngjamrar niðurstöðu fyrir vátryggðan ef fé-
lagið beitir þeim eftir orðanna hljóðan. í því sambandi mætti t.d. hugsa sér að innbrotsþjófur játaði
á sig innbrot. en vátryggður, sem talið hefur sig tryggðan gegn slfkum ófamaði, fær ekki bætur sök-
um þess hve snyrtilega innbrotsþjófurinn gekk til verks. í slíku tilviki verður ekki útilokað að kom-
ið geti til beitingar 36. gr. SML þannig að ákvæðinu yrði vikið til hliðar.
113