Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 140

Christrup nefnir að í skilmálum megi stundum sjá ákvæði þess efnis að beita
skuli reglum FAL um rangar upplýsingar við samningsgerð eða aukna áhættu
um þau tilvik þegar slysatryggður einstaklingur slasast á bifhjóli, í flugi eða við
iðkun hættulegra íþrótta. Hins vegar sé beiting pro rata reglu illframkvæman-
leg í þeim tilvikum, enda sé vandkvæðum bundið að reikna út iðgjald með hlið-
sjón af því hvort slysatryggður hefur iðkað þær athafnir sem í ákvæðunum eru
nefndar.312
I framhaldi af þessu má bæta því við að þegar rætt er um aukna áhættu hef-
ur jafnan verið gengið út frá því að um varanlega áhættuaukningu sé að ræða.313
Um slíkt væri alla jafna ekki að ræða þegar slysatryggður fer í eina flugferð eða
ökuferð á bifhjóli. Hæstiréttur Islands hefur hins vegar talið undanþágu í skil-
málum slysatryggingar vegna flugs með einkaflugvél, varða aukna áhættu í
skilningi VSL.
H 1995 648
S var slysatryggður samkvæmt kjarasamningi stéttarfélags hans við A. I 5. gr. skil-
mála þeirra, sem giltu fyrir trygginguna, sagði undir fyrirsögninni „Ahættubreyting":
„Sérhverjar breytingar, sem kunna að verða á starfi þess, sem tryggður er, og aðrar
breytingar, sem hafa áhættuaukningu í för með sér, ber að tilkynna félaginu tafar-
laust, svo að það geti dæmt um, hvort vátryggingin skuli gilda áfram óbreytt eða með
breyttum kjörum. Sé slík tilkynning ekki send félaginu, er félagið laust úr ábyrgð,
meðan áhættuaukningin varir, ef félagið myndi eigi hafa veitt vátryggingu, ef vitað
hefði verið um hina breyttu áhættu, þegar vátryggingin var tekin“. Þá voru slys í
einkaflugi undanskilin í skilmálum almennra slysatrygginga hjá vátryggingafélaginu
V og þótti verða að túlka áðumefndan kjarasamning þannig að sambærilegar undan-
þágur giltu í tryggingum samkvæmt honum. S slasaðist í fiugi með einkaflugvél og
hafnaði A bótaskyldu vegna þess m.a. með vísan til áðumefndra skilmálaákvæða. í
dómi Hæstaréttar segir: „Otvírætt má telja, að fiug með einkaflugvél feli í sér aukna
áhættu miðað við hefðbundna frístundaiðju, og fram er komið, að trygging slíkrar
áhættu er í raun að miklum mun dýrari en venjuleg trygging.... Með ofangreind atriði
í huga verður að telja, að ferð áfrýjanda [S] með einkaflugvél hinn 16. júlí 1990 hafi
falið í sér áhættubreytingu samkvæmt 5. gr. gildandi vátryggingarskilmála, sem
studdist við 1. mgr. 121. gr. laga nr. 20/1954“. Var því A sýknað af kröfum S.
I dóminum var ekki tekin nánari afstaða til 121. gr. VSL og ekki er þar að
finna beinar vangaveltur um hvort félagið hefði tekið að sér trygginguna með
þeim skilmálum að hún tæki einnig til flugs með einkaflugvél, eftir atvikum
gegn greiðslu hærra iðgjalds. I forsendum dómsins segir einungis að trygging
áhættu vegna flugs með einkaflugvél væri „að miklum mun dýrari en venjuleg
trygging“. Niðurstaða dómsins virðist samt sem áður byggjast á sjónarmiðum
um að félagið hefði hreinlega ekki tekið að sér trygginguna með þeim kjörum
312 Christrup, Juristcn 1941, bls. 174.
313 Arnljótur B jörnsson, (1986), bls. 53.
134