Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 45

heimilda sem þar koma fram.85 Ekki verður hér fullyrt að slíkar framsals-
heimildir gangi lengra en 1. mgr. 69. gr. stjskr. heimilar enda verði þær í hverju
tilviki rökstuddar m.a. með vísan til sjónarmiða um útfærslu- og kynningargildi
stjómvaldsfyrirmæla og til þeirrar nauðsynjar að stjómvöld, sem sérhæfð em á
tilteknu sviði, sé falið að meta nánar þörfina fyrir tilteknar bann- eða boðreglur
að virtum aðstæðum hverju sinni. Hins vegar verður að meta slíkar fram-
salsheimildir í hverju tilviki fyrir sig og er varasamt að refsiábyrgð verði í
miklum mæli byggð á slíkum lagafyrirmælum. I þessum tilvikum kann stjóm-
völdum að vera falið vald til að ákveða nánast alfarið tilefni og ástæður þess að
tiltekin háttsemi teljist bönnuð að viðlagðri refsingu án þess að löggjafinn hafi
komið þar að, en ganga verður út frá því að meginafmörkun, markmið og skil-
yrði slíkra ákvarðana komi fram í settum lögum til þess að þetta fyrirkomulag
fullnægi kröfum 1. mgr. 69. gr. stjskr.
í H 2000 2957 (gaffallyftari) var ákærða gefið að sök að hafa brotið gegn
ákvæðum c-liðar 2. gr., 1. tölulið A. liðar 3. gr. og 1. mgr. 11. gr. reglna nr.
198/1983, um réttindi til að stjóma vinnuvélum, eins og þeim var breytt með 1.
gr. reglna nr. 24/1999, sbr. 1. mgr. 99. gr. laga nr. 46/1980 um aðbúnað, holl-
ustuhætti og öryggi á vinnustöðum, með því að hafa ekið gaffallyftara án til-
skilinna réttinda. I dómi Hæstaréttar sagði m.a. svo:
Hvorki er í tilvitnuðum ákvæðum reglna nr. 198/1983 með áorðnum breytingum né
1. mgr. 99. gr. laga nr. 46/1980 lagt bann við því að maður, sem ekki hefur hlotið
sérstök réttindi, stjómi gaffallyftara þeirrar gerðar, sem ákærði ók umrætt sinn,
gagnstætt því, sem áður gilti samkvæmt 2. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 121/1967 um
réttindi til vinnu og meðferðar á vinnuvélum. Skortir því viðhlítandi lagastoð fyrir
því að ákærði hafi unnið til refsingar með áðurnefndri háttsemi sinni, sbr. 1. mgr. 69.
gr. stjómarskrárinnar, eins og henni var breytt með 7. gr. stjómarskipunarlaga nr.
97/1995.
85 Sjá Stále Eskeland. Strafferett, bls. 106; Jónatan Þórmundsson: Afbrot og refsiábyrgð I, bls.
189, og Ármann Snaevarr: Þættir úr refsirétti II, bls. 100. Samkvæmt fyrri málsl. 2. gr. laga nr.
36/1988 um lögreglusamþykktir skal ráðherra setja reglugerð um lögreglusamþykktir sem „vera
skal fyrirmynd að lögreglusamþykktum sveitarfélaga". í fyrri málsl. 1. mgr. 4. gr. laganna er gert
ráð fyrir því að sveitarfélög semji frumvarp til lögreglusamþykktar og sendi dómsmálaráðuneytinu
til samþykktar. Skal frumvarpið vera „byggt á reglugerð um lögreglusamþykktir" með þeim breyt-
ingum sem sveitarstjóm telur þörf á vegna umdæmisins. f 8. gr. laga nr. 36/1988 segir að reglugerð
um lögreglusamþykktir skuli „setja sem fyrst eftir gildistöku laganna" og skuli hún taka gildi þegar
liðnir séu sex mánuðir frá birtingu hennar. Lögreglusamþykktir, sem settar hafa verið áður en sú
reglugerð er sett, skulu gilda í sex mánuði eftir gildistöku reglugerðarinnar, nema ný lögreglusam-
þykkt hafi áður verið gerð fyrir hlutaðeigandi sveitarfélag. Þess skal getið að reglugerð dómsmála-
ráðherra samkvæmt 2., 4. og 8. gr. laga nr. 36/1988 hefur enn ekki verið sett. Að virtum ákvæðum
laga nr. 36/1988 um að lögreglusamþykktir sveitarfélaga skuli settar til samrœmis og með stoð í
reglugerð dómsmálaráðherra má líklega færa að því gild rök að vafasamt sé að lögreglusamþykktir,
sem settar hafa verið eftir gildistöku laga nr. 36/1988, teljist við slíkar aðstæður viðhlítandi refsi-
heimildir, sbr. 1. mgr. 69. gr. stjskr., hafi reglugerð ráðherra ekki verið sett eins og raunin er.
39