Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 23

ekki komist hjá að leggja þessi fyrirmæli til grundvallar við ákvörðun sektar, sem
gera verður ákærða samhliða fangelsisrefsingu svo sem dómvenja stendur til.30
Leggja verður til grundvallar að löggjafinn verði samkvæmt 1. mgr. 69. gr.
stjskr. að afmarka í lögum með nægjanlegum hætti hámarkstíma fangelsisvistar
eða eftir atvikum hámarksfjárhæð þeirrar fésektar sem heimilt er að ákvarða í
hverju tilviki. Sjá hér hins vegar afnám 50. gr. almennra hgl. um almenna
hámarksfjárhæð sekta með 2. gr. laga nr. 39/2000. í H 1997 3419 (tollalagabrot)
krafðist E þess að refsing yrði látin niður falla vegna brots hans á tollalögum nr.
55/1987 af þeim sökum að breyting sú sem gerð var á 1. mgr. 126. gr. tollalaga
með 38. gr. laga nr. 69/1996 stæðist ekki ákvæði 1. mgr. 69. gr. stjskr. og 1. mgr.
7. gr. MSE.31 E hélt því fram að þessi ákvæði yrðu ekki skýrð öðruvísi en svo
að gildar refsiheimildir yrðu ætíð að bera með sér hver viðurlög gætu verið við
30 í H 6. desember 2001, nr. 308/2001, sem einnig varðaði ákæru fyrir brot á refsiákvæðum laga
nr. 50/1988 um virðisaukaskatt og laga nr. 45/1987 um staðgreiðslu opinberra gjalda, staðfesti
Hæstiréttur fyrri niðurstöðu sína í ofangreindum dómi, H 1999 544. Þá bætti Hæstiréttur við að
„ekki [yrði] heldur litið svo á að með [nefndum ákvæðum um lögbundið lágmark refsingar væri]
brotið gegn ákvæði 1. gr. viðauka nr. 4 við [MSE]“. Vísaði Hæstiréttur til þess að rétturinn hefði
leyst úr þessu síðastnefnda atriði í H 2000 4141 sem ekki er nákvæm tilvísun sökum þess að í þeim
dómi var að því er virðist fjallað um samræmi verknaðarlýsingarinnar sem slíkrar, þ.e. refsinœmi
vanskila virðisaukaskatts, við 1. gr. 4. samningsviðauka við MSE, en ekki samræmi þeirrar greinar
og hins lögbundna lágmarks fésektar. I H 2000 4141 fjallaði Hæstiréttur nánar tiltekið um það
hvort verknaðarlýsing i. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, sem gera vanskil á virðisaukaskatti refsiverð,
brjóti gegn 67. gr. stjskr., sbr. 5. gr. stjómarskipunarlaga nr. 97/1995, 1. gr. 4. samningsviðauka við
MSE, sbr. 3. tölul. 1. mgr. 1. gr. laga nr. 62/1994, og jafnræðisreglu 65. gr. stjskr. Um þetta sagði
svo í dómi Hæstaréttar: „Verður engan veginn séð að reglur um þetta efni geti stangast á við 67. gr.
stjómarskrárinnar, sbr. 5. gr. stjómarskipunarlaga nr. 97/1995, eða 5. gr. [MSE], sbr. lög nr. 62/1994.
... Með setningu þessara refsiákvæða er heldur ekki án málefnalegra röksemda gerður slíkur
greinarmunur á einstökum tegundum opinberra gjalda, sem vanskil verða á, að í bága fari við 1.
mgr. 65. gr. [stjskr.], en ákvæði 14. gr. [MSE] getur ekki sjálfstætt skipt máli í þessu sambandi. Þá
em fyrirmæli um refsinæmi vanskila á virðisaukaskatti ekki andstæð 1. gr. viðauka nr. 4 við
nefndan samning, enda fela þau ekki í sér heimild til að svipta mann frelsi fyrir það eitt að standa
ekki við gerðan samning, svo sem þar um ræðir. Er ákærða því ekkert hald í röksemdum fyrir kröfu
um sýknu, sem að þessum atriðum lúta. ... Þótt fallast megi á með ákærða að virðisaukaskattur
verði af ýmsum ástæðum ekki réttilega talinn vörsluskattur í höndum þess, sem stundar virðis-
aukaskattskylda starfsemi, sbr. að nokkm dóm Hæstaréttar í dómasafni 1977, bls. 334, fær það því
ekki haggað að í áðurgreindum ákvæðum laga nr. 50/1988 og almennra hegningarlaga með áorðn-
um breytingum hefur löggjafinn mælt fyrir um refsinæmi vanskila á þessum skatti. Svigrúm lög-
gjafans til þeirrar ákvörðunar er hvorki vegna 1. mgr. 65. gr. stjómarskrárinnar né annarra reglna
um jafnræði háð því að telja mætti lögum samkvæmt að virðisaukaskattur tilheyrði rfkissjóði þótt
hann hefði ekki enn verið greiddur innheimtumanni. Samkvæmt þessu og með vísan til þess, sem
áður segir um aðrar röksemdir ákærða varðandi 1. mgr. 65. gr. stjómarskrárinnar, eru umrædd refsi-
ákvæði ekki andstæð henni af þeim sökum einum að gjaldanda geti verið þungbærara að standa í
skuld vegna virðisaukaskatts en annarra opinberra gjalda, eins og ákærði heldur fram“.
31 Ákvæði 1. mgr. 126. gr. tollalaga nr. 55/1987, sbr. 38. gr. laga nr. 69/1996, er svohljóðandi:
„Hver sem af ásetningi, stórfelldu gáleysi eða ítrekað veitir rangar eða villandi upplýsingar um
tegund, magn eða verðmæti farms eða vöm eða leggur ekki fram til tollmeðferðar gögn sem lög
þessi taka til skal sæta sektum sem nema skulu að lágmarki tvöfaldri en að hámarki tífaldri þeirri
fjárhæð sem undan var dregin af aðflutningsgjöldum".
17