Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Page 69

það raunar um tíma meðal þess sem mest var rætt og ritað á sviði vátrygginga-
réttar.51
Danmörk
Drachmann Bentzon og Christensen telja félagið hafa töluvert svigrúm til að tak-
marka ábyrgð sína. Umfjöllun Drachmann Bentzon og Christensen er hins vegar á köfl-
um óljós og nánast misvísandi þar sem þeir telja annars vegar að í hverju einstöku til-
viki skuli stefnt að sanngjamri túlkun skilmálaákvæðis og skuli sú túlkun ekki velta á
orðalagi ákvæðisins.52 A hinn bóginn virðast þeir reiðubúnir að ganga afar langt í að
viðurkenna heimild félagsins til að takmarka ábyrgð sína á hlutlægan hátt.53 Telja þeir
að við matið skuli stuðst við reglur samningaréttar um túlkun og fyllingu samnings-
ákvæða og þannig fundið naturalia negotii samningsins.54 Að mati þeirra varða hlut-
lægar ábyrgðartakmarkanir jafnan aðalefni loforðs félagsins, þ.e. að greiða bætur við
vátryggingaratburð, en ófrávíkjanlegar reglur FAL lúta fremur að forsendum og skilyrð-
um þeirrar greiðslu.55 Telja þeir líkur á því að almenn ákvæði verði fremur talin til hlut-
lægra ábyrgðartakmarkana en þau sem nákvæmari eru. Þá telja þeir að þegar reynt sé að
greina á milli hlutlægra ábyrgðartakmarkana annars vegar og þeirra skilmálaákvæða
sem skýra ber með hliðsjón af ófrávíkjanlegum reglum FAL hins vegar megi hafa hlið-
sjón af almennum sjónarmiðum um túlkun staðlaðra samninga og skýra óljós ákvæði fé-
laginu í óhag. Loks nefna þeir að hafa megi hliðsjón af því í hvaða grein trygginga við-
komandi ákvæði er. Varðandi síðastnefnt atriði telja þeir að ákvæði í sérhæfðari trygg-
ingum s.s. lánsfjártryggingum yrðu frekar talin til hlutlægra ábyrgðartakmarkana en
akvæði í algengari tegundum trygginga.56
Þeir Drachmann Bentzon og Christensen setja þannig fram nokkum fjölda almennra
sjónarmiða sem þeir telja að styðjast megi við. Hins vegar skortir nokkuð á ítarleika um-
fjöllunar þeirra og ekki nefna þeir dóma skoðunum sínum til stuðnings.57 Hafa ber þó í
huga að dómaframkvæmd var ekki rík á þessu sviði er rit þeirra var gefið út árið 1952.
Fáir aðrir danskir fræðimenn hafa fjallað um efnið með heildstæðum hætti. I skrifum
Preben Lyngs0 og Ivan Sorensen er hins vegar að finna góða umfjöllun um einstök álita-
51 Hellner, (1965), bls. 77-78.
52 Drachmann Bentzon og Christensen, (1952), bls. 281-282.
53 Drachmann Bentzon og Christensen, (1952), bls. 124 (haldið fram að ákvæði um notkun bif-
reiðar geti talist hlutlæg ábyrgðartakmörkun); bls. 282 (haldið fram að orðalag ákvæðis og venja
félagsins geti orðið til þess að ákvæði verði frekar túlkað sem hlutlæg ábyrgðartakmörkun). Reynd-
ar virðist sem umfjöllun í Drachmann Bentzon og Christensen, (1952), bls. 124 gangi gegn því
sem segir í Drachmann Bentzon: Lov om forsikringsaftaler. (1931), bls. 236 og áfram. Má vera
að Drachmann Bentzon hafi skipt um skoðun á milli útgáfu ritanna.
54 Drachmann Bentzon og Christensen, (1952), bls. 282-283.
55 Drachmann Bentzon og Christensen, (1952), bls. 280.
56 Drachmann Bentzon og Christensen, (1952), bls. 283. Þeir telja t.d. að skilmálaákvæði í bif-
reiðatryggingum sem mæla fyrir um tiltekna notkun vátryggðra bifreiða verði fremur talin til hlut-
■ægra ábyrgðartakmarkana en sambærileg ákvæði í fasteignatryggingum, sbr. Drachmann Bent-
zon og Christensen, (1952), bls. 283. Að mati höfundar standa hins vegar rök til þess að skýra slík
ákvæði með hliðsjón af reglum VSL um aukna áhættu eða varúðarreglur, eins og rætt verður nán-
aríkafla 4.15.
57 Hins vegar vísa þeir til dóma í umfjöllun sinni um einstök skilmálaákvæði og verður nokkurra
þeirra getið í kafla 4.
63